Monoterpenen

MONOTERPENEN: (C10)

Monoterpenen, C10H16, zijn veel voorkomende terpenen in etherische oliën. Iedere molecule bevat 10 koolstof atomen en 16 waterstof atomen. Het atoomgewicht is (10x12) + (16x1) = 120 + 16 = 136 amu.

Monoterpenen en sesquiterpenen komen veel in planten voor: in 60 families met zo’n 2000 planten worden ze aangemaakt. Er zijn zo’n 1000 monoterpenen beschreven. Een vierkante meter naalden in een dennenbos kunnen een liter monoterpenen opleveren. Dit is een van de redenen dat een bosbrand zich zo snel kan uitbreiden.
Basis bouwsteen voor de terpenen is de isopreen. Twee isopreen moleculen vormen de monoterpenen. Drie, de sesquiterpenen, vier, de diterpenen, zes, de triterpenen.

De eenvoudigste terpenen zijn de monoterpenen, 2 isopreen units of eenheden en 10 c-atomen. Het zijn onverzadigde koolwaterstoffen die sterk oxideren bij blootstelling aan lucht, licht en warmte. De viskositeit is gering en ze zijn goed te druppelen. Dit is een hoofdoorzaak bij verlies aan etherische olie, denk hierbij aan de citrusoliën met veel monoterpenen. Bij de acyclische monoterpenen zijn de moleculen niet in de vorm van een ring. Bij de cyclische monoterpenen wel. Er is een grote verscheidenheid aan monoterpenen, o.a. cyclische, aliphatische, aromatische, alcoholische, phenolische, derivaten, enz.

Monoterpenen in de olie zijn verantwoordelijk voor de antiseptische werking, verder zijn ze: bactericide, antiviraal, analgetisch, expectorant, decongestief, algemeen stimulerend, versterken het immuunsysteem, hebben een positieve werking op de luchtwegen, zijn slijmregulerend, antireumatisch, rustgevend en kalmerend. Werkzaam bij chronische ontstekingen door cortisonachtige eigenschappen. Ze werken op het hoofd, verbeteren de concentratie. Ze zijn algemeen tonisch (doorbloedend) en stimulerend, vooral op het sympathische zenuwstelsel. Paracymeen werkt pijnstillend op de huid. Ze kunnen huidirritaties geven en moeten worden verdund. Voorbeelden: campheen en pineen in cipres; campheen, pineen en thujeen in zwarte peper; cymeen, terpineen in rozemarijn.

Monoterpenen zijn kleurloos, zeer volatiel, hebben een laag kookpunt, verdampen snel en hebben interessante geuren. Ze oxideren snel, zelfs onder koele omstandigheden. Als ze ouder worden en geoxideerd zijn kunnen ze huidirritant worden. Er zijn duizenden structuren bekend, die betrokken zijn bij de interactie tussen planten en bijvoorbeeld insecten en planten en micro-organismen en tussen planten onderling. De toepassing van monoterpenen, bijvoorbeeld menthol, limoneen en linalol is vooral in de voedings- en drankenindustrie, cosmetica, parfums, etherische olie, schoonmaakindustrie, enz. In bloemen zorgen ze voor de karakteristieke geur, van belang bij de bestuiving.
Een belangrijke functie van de monoterpenen in het algemeen is de luchtzuiverende, ontsmettende, concentratieverhogende werking bij verdamping. De olie veroorzaakt een positieve ionisatie (den, eucalyptus), doordat de wolk elektronen die negatief is, door de koolstofkern wordt aangetrokken (positief).
Sommige terpenen werken als groeiregulatoren voor planten en zijn belangrijke middelen voor de wisselwerking tussen planten en insecten.
Samen met de sesquiterpenen vormen de monoterpenen meestal het hoofdbestanddeel van een etherische olie en geven de planten en de plantenolie meestal hun typische geur. Industrieel zijn ze belangrijk als reuk- en aromastof.

De meest voorkomende monoterpenen zijn:

Azuleen: C10 H8.
Kookpunt 242 C. Smeltpunt 99-100 C.
Is een vaste blauwe kristalachtige stof, monoterpeen en een isomeer van naphtaline. Onoplosbaar in water en de stof is huidirritant. Wordt veel gebruikt in cosmetica en als verfstof. Wordt ook wel geclassificeerd als sesquiterpeen. De bekendste azuleenverbinding in de natuur komt van de kamille en is het bittere proazuleen C ook matriceen genoemd, dat bij 80-90 graden C in chamazuleen (1,4-dimethyl-7-ethylazuleen) veranderd. Azuleen is metastabiel en na jarenlange opslag ontstaat er naphtalinevorming.
Reeds in de 15e eeuw werd door waterdampdestillatie van kamille een diepblauwe etherische olie gewonnen die ontstekingremmend werkte. In 1915 werd door Von Sherndal azuleen geïsoleerd. Hij hanteerde een verkeerde formule die werd gecorrigeerd door Lavoslav Ruzicka in 1926.
Derivaten: vetivazuleen uit vetiver olie. Guaiazuleen uit gayakhout olie.
Werkzaamheid:
Allergiën – antibacterieel – anticonvulsant - antihistaminisch – anti-ontsteking – antipyretisch – wondheling (chronische-) – pesticide. Het werkt verzachtend, kalmerend, beschermend en ontstekingsremmend voor de huid en is bloedcirculatie bevorderend.
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Acorus calamus – Artemisia absinthium/-capillaris – Callitris intratropica - Chamaemelum nobile – Chamomilla recutita – Cinnamomum camphora – Curcuma longa – Daucus carota – Ferula asafoetida – Ferula jaeschkeana – Inla helenium – Melaleuca cajuputi – Panax ginseng – Paviona odorata – Pimpinella anisum – Pinus walliciana – Piper cubeba – Pogostemon cablin – Valeriana officinalis.
Proazuleen:
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Artemisia absinthium – Chamomilla recutita – Pimpinella anisum.

Campheen: C10 H16.
Is een bicyclische monoterpeen, bijna onoplosbaar in water, volatiel bij kamertermperatuur, met een doordringende geur. Het is een klein bestanddeel van veel etherische oliën, zoals terpentijn olie, cypress, kamfer, citronella, neroli, gember, valeriaan, enz. Het wordt industrieel geproduceerd door katalisatie van a-pineen. Campheen wordt gebruikt bij het vervaardigen van geuren voor de parfumindustrie en als additief voor de voedingsmiddelenindustrie. Kookpunt 159 C, smeltpunt 50-51 graden C.
Werkzaamheid:
Antibacterieel - anti-oxidant – antiseptisch – antiviraal (licht) - aromatisch – expectorant - insecticide – irritant (kan huidirritant zijn, bijv. naaldolie) – relaxant, rustgevend/kalmerend - pesticide. Effectief tegen Stafylococcus aureus, Escherichia coli.
Komt voor in o.a.:
Abies alba/-balsamea/-sachalinensis – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Alpinia officinarum – Anethum graveolens – Angelica archangelica - Aniba rosaeodora – Apium graveolens – Artemisia absinthium/-annua/-capillaris/-dracunculus/- salsoloides – Boldeo fragrans – Boswellia carterii – Boswellia glabra – Calamintha nepeta – Cannabis sativa – Capsicum annuum – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chrysanthemum balsamita – Cinnamomum aromaticum/-camphora/verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/-aurantium var. bergamia/-limon/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Croton eluteria – Cuminum cyminum – Cupressus sempervirens - Curcuma longa – Cymbopogon nardus – Daucus carota – Dictamnus albus – Dryobalanops aromatica - Elettaria cardamomum – Eucalyptus species o.a. -globulus – Ferula species – Foeniculum vulgare – Helianthus annuus – Helichrysum angustifolia/- italicum - Houttuynia cordata – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis/-sabina – Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale – Litsea glaucescens – Magnolia officinalis – Melaleuca alternifolia – Mentha aquatica/- arvensis piperascens/- logifolia/- pulegium/- spicata/- x rotundifolia – Micromeria species – Monarda citriodora/- didyma/- punctata – Myristica fragrans – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Ocimum basilicum – Ocimum canum/- gratissimus – Origanum species – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Peumus boldus - Pimpinella anisum – Pinus montana/-cembra e.a. – Piper auritum/- nigrum - Pogostemon cablin – Ravensara aromatica Sonnerat - Ribes nigrum – Rosa bifera (Damascus) – Rosmarinus officinalis e.a.ct. borneon/-ct. cineol/- ct. verbenon – Salvia officinalis e.a. – Salvia sclarea – Sassafras albidum – Satureja hortensis/- montana e.a. – Saussurea lappa – Schinus molle – Tagetes minuta – Thuja occidentalis – Thymus capitatus/- mstichina/- longicaulis/-serpyllum/- vulgaris/- x citriodorus – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vitex agnus castus – Zingiber officinale.

Alpha-campheen:
Komt voor in: Hyssopus officinalis.

Careen-3 of delta –3-careen: C10 H16.
Is een bicyclische monoterpeen, een organisch chemische verbinding en met 30-40% hoofdbestanddeel van terpentijn. Bovendien in Piper nigrum 35%, verder in citrusbomen, dennen en jeneverbessooren. Het is een kleurloze brandbare vloeistof, met een aangename zoetachtige geur. Door ozonering is careen te gebruiken in reukstoffen. Uitgangsstof voor menthol.
Werkzaamheid:
Niet giftig - antibacterieel – anti-ontsteking - aromatisch – insecticide – irritant – pesticide. In geoxideerde vorm en oude olie kan sterk huidirritant zijn, eczeem en allergische reacties veroorzaken, vooral dennenolie.
Komt voor in o.a.:
Abies alba/- balsamea – Alpinia officinarum - Anethum graveolens – Angelica archangelica – Capsicum annuum/-frutescens – Carum carvi – Cinnamomum verum – Citrus aurantium/-limon/- reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coridothymus capitatus – Cuminum cyminum – Cupressus sempervirens - Cymbopogon nardus – Daucus carota – Ferula gummosa/- galbaniflua – Helicryse species - Illicum verum – Juniperus communis/- sabina – Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- x intermedia – Levisticum officinale – Majorana hortensis – Monarda didyma – Myrtus communis – Nardostachys jatamansi – Ocimum gratissimum – Origanum vulgare e.a. – Petroselinum crispum – Picea mariana (Miller) B.S.P. - Pimenta dioica – Pinus montana/- sylvestris/- pinaster Soland – Piper nigrum – Pistacia lentiscus – Pseudotsuga menziesii - Ribes nigrum – Rosmarinus officinalis e.a. – Salvia sclarea – Satureja montana e.a - Thymus capitatus – Thymus vulgaris/- ct. linalool, geraniol, thymol, carvacrol – Trachyspermum ammi – Vetiveria zizanoides.

Cymeen: C10 H14. Kookpunt 177 C. Smeltpunt –68 C.
Cymeen of p-cymeen is een natuurlijk voorkomend aromatisch organisch bestanddeel, geclassificeerd als hydrocarbon en monoterpeen. Onoplosbaar in water, mengbaar met ethanol en ether. Komt in etherische olie voor van o.a. tijm en komijn. Plaatselijk analgetisch.
Komt voor in o.a.:
Anethum graveolens - Angelica archangelica – Juniperus virginiana – Myristica fragrans – Nigella sativa – Satureja hortensis – Tagetes minuta – Trachyspermum ammi (L.)Sprague.
b-cymeen:
Myrrhis odorata – Ocimum basilicum.
P-cymeen/paracymeen:
Werkzaamheid:
Antibacterieel – antiflu – antireumatisch - antiviraal - aromatisch – laxatief – relaxant (zenuwstelsel) – fungicide - griep - herbicide - insecticide – irritant voor de huid – pesticide – pijnstillend, plaatselijk
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Allium cepa – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Alpinia officinarum – Amomum compactum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia annua/- capillaris/- dracunculus/- herba-alba – Boldea fragrans – Boewellia carterii/- glabra – Calamintha nepeta – Canarium indicum – Capsicum annuum – Carthamus tinctorius – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chenopodium ambrosioides – Chrysanthemum parthenium – Cinnamomum aromaticum/- camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Crocus sativus – Croton eleuteria – Cuminum cyminum – Curcuma longa – Cymbopogon nardus/- parkeri – Daucus carota – Elettaria cardamomum – Elsholtzia species – Eucalyptus species – Foeniculum vulgare – Ginkgo biloba – Helianthus annuus – Houttuynia cordata – Humuluslupulus – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis – Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale – Litsea glaucescens – Magnolia denudata – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/- cajuputi/- linariifolia – Mentha aquatica/- arvensis piperascens/- longifolia/- pulegium/- spicata/- rotundifolia – Micromeria species – Monarda citriodora/- didyma e.a. – Myristica fragrans – Myrospermumbalsamiferum – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Ocimum basilicum/- gratissimum – Origanum vulgare e.a. – Pelargonium citrosum/- graveolens – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Pimenta dioica/ racemosa – Pinus silvestris/- walliciana – Piper betle/- cubeba/- nigrum – Prunus armeniaca – Pycnanthemum species – Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosmarinus officinalis e.a. – Salvia officinalis e.a. - Salvia sclarea - Sassafras albidum – Satureja hortensis/- montana e.a. – Saussurea lappa – Tagetes minuta – Teucrium species – Thymus capitatus/- longicaulis/- mastichina/- saturejoides/- serpyllum/- vulgaris/- citriodorus e.a. – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vetiveria zizanioides – Vitex agnus castus – Zingiber officinale.

Dipenteen: C10 H16. Synoniem: racemisch mengsel van limoneen.
Dipenteen is een kleurloze vloeistof met een citroenachtige geur en wordt gebruikt als oplosmiddel, om verf te maken, lak, vernis en parfum. Ook is het een actieve component in pesticide en insecticide. Dipenteen is schadelijk bij inademing en bij opname door de huid. Kan de huid en ogen irriteren en kan een huidallergie veroorzaken met uitslag en jeuk. Niet oplosbaar in water, wel min alcohol. Brandbaar, vlampunt 45 graden Celsius. Kookpunt: 170-180 graden Celcius.
Werkzaamheid:
Antibacterieel – antiviraal – expectorant - irritant – pesticide – relaxant (zenuwgestel).
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Anethum graveolens – Balsamea myrrha – Boswellia carterii/- glabra – Canarium indicum – Cinnamomum camphora – Citrus aurantium/- medica – Coriandrum sativum – Croton eleuteria – Cuminum cyminum – Cymbopogon citratus/- flexuosus/- martinii/- winterianus – Daucus carota – Dryobalanops aromatica – Elettaria cardamomum - Foeniculum vulgare – Humulus lupulus – Illicum verum - Lantana camara – Melaleuca cajuputi/- linariifolia – Mentha pulegium – Myristica fragrans – Myrtus communis – Origanum vulgare – Picea glauca – Pinus australis/- montana/- silvestris/- walliciana – Piper cubeba – Pistacia terebinthus - Rosmarinus officinalis – Satureja hortensis/- montana – Trachyspermum ammi.

Alpha-fencheen: C10 H16.
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Artemisia annua – Boldea fragrans – Eucalyptus species – Mentha spicata – Ocimum basilicum/- gratissimum – Pinus silvestris – Rosmarinus officinalis – Valeriana jatamansi – Valeriana officinalis.

Limoneen: C10 H16. Kookpunt 176 C. Smeltpunt –95 C. Vlampunt 50 C. A-limoneen - D-limoneen – L-limoneen – R-(+)-limoneen. Synoniem: Dipenteen.
Is een hydrocarbon geclassificeerd als terpeen, onoplosbaar in water, mengbaar met alcohol. Het is een kleurloze vloeistof met een zeer sterke sinaasappel geur. De naam komt van de schil van de citroen. Ook de schil van andere citrusvruchten bevat veel limoneen en veel monoterpenen in het algemeen. De citrusoliën zijn daardoor zeer waardevolle oliën: sedatief (kalmerend) – antispasmodisch (krampstillend) – zwak hypnotisch (slaapmiddel) – anti-inflammaticum (ontstekingsremmend) – bactericide (bacteriedodend) – digestief (bevordert de spijsvertering) – vermifugum (wormafdrijvend) – hypotensor (bloeddrukverlagend) – vertragend voor het hartritme – antidepressief – tonisch, algemeen – fungicide (schimmel- en zwamdodend) – celverjongend – rimpelwerend – algemeen versterkend op het imuunsysteem, antikanker, antiseptisch – viricide – expectorant. Mogelijke toepassingen: nervositeit, hartklachten/-kloppingen, bronchitis, luchtweginfecties, verkoudheid, griep, sinusitis, allerlei hoest, constipatie, spasmen. (zie oliebeschrijvingen).
Het is een chirale molecule en biologische bronnen produceren een specifieke enantiomeer. Het komt voor als rechtsdraaiend ((+)- D-limoneen (sinaasappelgeur) en linksdraaiend ((-)- L-limoneen (citroengeur), evenals dl-limoneen (= dipenteen). Limoneen is het meest voorkomende monoterpeen en komt voor in o.a. pomeransschil, dille, koriander olie, citroenolie, sinaasappleolie, enz.
De geur van d-limoneen is sinaasappel/citroen en dit is de hoofdgeur van citrusvruchten en wordt gebruikt als smaakmaker in voedsel en als additief in handzeep. De (R)-enantiomeer wordt ook gebruikt als insecticide. De (S)-enantiomeer, l-limoneen (geur is pineen-terpentijnachtig) wordt gebruikt als geurstof in schoonmaakmiddelen. Bij verhitting tot 300 graden C wordt limoneen dipenteen.
Limoneen is gevoelig voor licht, lucht, warmte, alkali, zuren en auto-oxideerd tot carvon en carveol. Oxidatie met zwavel geeft p-cymeen.
Limoneen met oxidanten zijn huidirritant bij langdurige industriële blootstelling aan het pure product. Er is geen bewijs voor carcinogene werking of genotoxiciteit in mensen, maar de pure substantie wordt geclassificeerd als irritant en gevaarlijk voor het milieu. De R-(+)-limoneen remt door inductie van fase I enzymen en stimuleren van fase II enzymen niet alleen de initiëring maar ook de promotie en progressie van het ontstaan van kanker. Bij dieronderzoek: kanker in ratten en muizen (maag en longen) remt limoneen de tumorgroei.
Werkzaamheid:
Limoneen werkt als buffer bij het gebruik van citralachtige olie, kaneel en reduceert de huidirritante werking. Kan in een warm bad zeer irritant zijn.
Antibacterieel – anticonvulsant - antikanker - Antilithic (voorkomen en/of bestrijden van nierstenen) – antimutageen – antiseptisch - antiviraal - aromatisch – expectorant - griep - herbicide (pesticide voor ongewenste planten) – insecticide – irritant (huid) - kankerpreventief - ontgiftend – relaxant (zenuwstelsel) – pesticide –
Komt voor in o.a.:
Abies alba/-balsamea – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Alpinia officinarum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Aniba rosaeodora – Apium graveolens – Armoracia lapathifolia – Artemisia annua/-dracunculus – Asarum canadense – Avena sativa – Balsamea myrrha – Boldea fragrans – Boswellia carterii/- glabra – Calamintha nepeta – Capsicum annuum/- frutescens – Carthams tinctorius – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chenopodium ambrosioides - Chrysanthemum balsamita/- parthenium – Cinnamomum aromaticum/- camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- mitis/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Cocos nucifera – Coriandrum sativum – Crocus sativus – Cuminum cyminum – Cupressus sempervirens - Curcuma longa – Cymbopogon citratus/- flexuosus/- martinii/- parkeri – Daucus carota – Dictamnus albus – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species, o.a. citriodora/radiata/smithii/staigeriana – Ferula galbaniflua - Foeniculum vulgare - Helianthus annuus – Houttuynia cordata - Humulus lupulus – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Iris/-pallida/-germanica - Juglans nigra – Junperus communis/- virginiana - Kunzea ericoides - Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Leptospermum scoparium - Levisticum officinale – Lippia alba – Litsea glausescens – Magnolia species – Marjorana hortensis – Melaleuca alternifolia/- cajuputi/-quinquenervia ct. nerolidol/linalol – Melissa officinalis – Mentha aquatica/- arvensis piperascens/ longifolia/- piperita/- pulegium/- spicata/- x rotundifolia – Micromeria species – Monarda citriodora/-didyma e.a. – Myristica fragrans – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Nepeta cataria/- racemosa – Nigella sativa - Ocimum basilicum/- gratissimus/-onites e.a. – Origanum vulgare e.a. – Panax ginsenf – Pelargonium citrosum/- graveolens – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Peumus boldus - Pilocarpus jaborandi – Pimenta dioica/- racemosa – Pimpinella anisum – Pinus montana/- sylvestris – Piper auritum/- cubeba/- nigrum – Pogostemon cablin – Prunus armeniaca – Pycnanthemum species – Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosa bifera (Damascus) – Rosmarinus officinalis ct.: borneon/cineol/verbenon – Ruta graveolens – Salviaofficinalis e.a. – Salvia sclarea – Sambucus nigra – Santolina chamaecyparissus – Sassafras albidum – Satureja hortensis/-montana e.a. – Tagetes minuta e.a. – Tamarindus indica – Tanacetum vulgare Linne - Teucrium secies – Thuja occidentalis - Thymus capitatus/- longicaulis/- mastichina/-orospedanus/- saturejoides/- serpyllum/- vulgaris/- x citriodorus/- zygis – Tilia species – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vanila planifolia – Vetiveria zizanioides – Vitex agnus castus – Vitis vinifera – Zanthoxylum alatum – Zea Mays – Zingiber officinale.
A-limoneen:
Komt voor in o.a. Agastache rugosa – Aralia cordata – Pinus walliciana.
D-limoneen:
Werkzaamheid:
Antikanker (borstkanker) – antimelanoom – aromatisch - insecticide – kankerpreventief – pesticide.
Komt voor in o.a:
Agathosma betulina – Boswellia glabra – Calamintha nepeta – Callitris quadrivalvis – Citrus aurantium/- limon/- medica/- sinensis/- x paradisi – Croton eleuteria – oeniculum vulgare – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus sabina – Mentha pulegium – Myrtus communis – Nigella sativa – Pinus montana/-sylvestris – Piper cubeba/- nigrum – Rosmarinus officinalis – Schinus molle – Tagetes erecta/- minuta/- patula – Valeriana officinalis.
L-limoneen:
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Aloysia citrodora – Cymbopogon nardus/- winterianus – Foeniculum vulgare – Illicum verum – Juniperus communis – Melaleuca cajuputi – Picea glauca/- mariana – Pinus montana/-silvestris – Pper nigrum – Tsuga canadensis.
Pseudo-limoneen:
Calamintha nepeta – Nepeta racemosa – Perilla frutescens.

Myrceen: C10 H16. Kookpunt 165 C.
Of b-myrceen is een natuurlijk organisch bestanddeel. Het is een hydrocarbon en monoterpeen en wordt verkregen uit de etherische olie van planten en bomen zoals Bay St. Thomas, Verbena en Myrcia salicifolia (hiervan heeft het de naam gekregen). Kan ook betrokken worden door pyrolyse uit pineen. Pyrolyse is ontleden door verhitting zonder zuurstof, ofwel droge destillatie, vanaf 300 C.
Zeer belangrijke component in de parfumindustrie gebruikt voor de preparatie van geurchemicaliën als menthol, citral, citronellol, citronellal, nerol, geraniol, linalool.
Werkzaamheid:
Antibacterieel – anticonvulsant – antimutageen – anti-oxidant – aromatisch – fungicide - insecticide – irritant – parfumindustrie – pesticide – piojnstillend -
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Aniba rosaeodora – Apium graveolens – Artemisia annua/- dracunculus/- vulgaris – Avena sativa – Boswellia carterii/- glabra – Calamintha nepeta – Capsicum annuum/- frutescens – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chenopodium ambrosioides – Cinnamomum camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- mitis/- reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Croton eleuteria – Cuminum cyminum – Cymbopogon citratus/-flexuosus/- nardus/- winterianus – Daucus carota – Dictamnus albus – Echinacea species – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species – Foeniculum vulgare – Houttuynia cordata – Humulus luoulus – Hyacinthus orientalis – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis/- sabina/- virginiana – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/-x hybrida/- x intermedia – Ledum palustre – Levisticum officinale – Litsea glauscens – Magnolia denudata – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/- linariifolia – Melissa officinalis – Mentha aquatica/-arvensis piperascens/-longifolia/- pulegium/- spicata – Micromeria species – Monarda citriodora/- didyma – Myristica fragrans – Myrtus communis – Nepeta cataria –Ocimum basilicum/- canum/- gratissimum e.a. – Origanum vulgare e.a. – Pelargonium citrosum/- graveolens – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Picea mariana – Pilocarpis jaborandi – Pimenta dioica – Pimenta racemosa – Pinus montana/- sylvestris – Piper auritum – Piper cubeba/- nigrum – Pistacia lentiscus – Prunus armeniaca – Pycanthemum species – Ribes nigrum – Rosa bifera (Damascus) – Rosa centifolia/- gallica – Rosmarinus officinalis e.a. – Salvia officinalis e.a. – Salvia sclarea – Sambucus nigra – Santolina chamaecyparissus – Sassafras albidum – Satureja hortensis/- montana e.a. – Sauaaurea lappa – Schinus molle – Teucrium species – Thymus capitatus – Thymus mastichina – Thymus serpyllum – Thmus vulgaris e.a. – Trachyspermum ammi – Tsuga canadensis – Valeriana officinalis – Vitex agnus castus – Zea Mays – Zingiber officinale

Beta-myrceen:
Antiseptisch – bactericide – licht antiviraal – rustgevend/kalmerend. Huidirritant, bijvoorbeeld jeneverbes.
Komt voor in o.a.:
Anethum graveolens – Cinnamomum verum - Citrus limon/-aurantium var. amara – Humulus lupulus – Hyssopus officinalis/-decumbens – Juniperus communis e.a. – Laurus nobilis – Melaleuca quinquenervia ct. cineol – Mentha piperita - Ocimum basilicum – Pimenta racemosa – Pinus silvestris – Salvia sclarea - Satureja montana – Thymus vulgaris ct. thymol/-carvacrol – Thymus serpyllum -

Ocimeen: C10 H16.
Monoterpeen in planten en fruit. We hebben a- en b-ocimeen en en b-ocmeen kan bestaan uit twee sterio isomeren cis en trans. Dikwijls gevonden als mix van de verschillende vormen en heeft dan een prettige geur, die wordt toegepasst in de parfumindustrie. Bijna onoplosbaar in water, maar wel in de gangbare oplosmiddelen, ethanol, ether, enz
Werkzaamheid:
Insecticide – parfumindustrie.
Komt voor in o.a.:
Acorus calamus – Artemisia annua/- dracunculus – Citrus limon/- reticulata – Coriandrum sativum – Lavandula angustifolia – Majorana ortensis – Mentha pulegium – Monarda didyma – Ocimum basilicum/- gratissimus – Origanm vulgare – Perrila frutescens – Pimenta racemosa – Piper cubeba – {iper nigrum – Sambucus nigra – Syringa vulgaris – Tagetes erecta/- minuta/- patula – Thymus vulgaris.
allo-Ocimeen:
Gebruikt in de parfumindustrie. Onderzoek naar naar de anti-ontstekingswerking van allo-ocimeen op zacht tissue wijst uit dat allo-ocimeen een versnelde heling van huid en huid-spier wonden geeft. Acute infectie wordt ermee voorkomen. (PubMed 1978 jan;85(1):51-4)
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Artemisia dracunculus – Leonotis leonurus – Micromeria juliana.
Cis-ocimeen:
Antibacterieel – anti-stafylococcen – fungicide.
Komt voor in o.a:
Aloysia citrodora – Anethum graeolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia dracunculus – Cinnamomum camphora/- verum – Citrus aurantium – Coriandrum sativum – Cymbopogon nardus – Foeniculum vulgare – Hacinthus orientalis – Laurus nobilis – Lavandula latifolia – Lavandula x intermedia – Melissa officinalis – Mentha arvensis piperascens/- longifolia – Nepeta cataria – Ocimum basilicum/- gratissimus – Origanum vulgare e.a. – Pimenta dioica – Pimpinella anisum – Piper nigrum – Satureja montana – Tagetes minuta – Thymus capitatus.
Cis-beta-ocimeen:
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Alpinia galanga – Angelica sinensis – Apium graveolens – Artemisia dracunculus – Boswellia carterii – Carum carvi – Hyssopus officinalis – llicum verum – Lantana camara – Mentha aquatica – Ocimum suave – Origanum vulgare – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Pimenta dioica – Pinus silvestris – Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Salvia sclarea – Satureja cuneifolia – Tagetes filifolia – Thymus x citriodora -
Trans-ocimeen:
Komt voor in o.a.:
Aloysia citriodora – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia dracunculus – Cinnamomum camphora/- verum – Citrus aurantium – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Cymbopogon nardus – Foeniculum vulgare – Hyacinthus orientalis – Laurus nobilis – Lavandula latifolia /- x intermedia – Levisticum officinale – Melissa officinalis – Menthaarvensis piperascens/- longifolia – Monarda media – Myrtus communis – Nepeta cataria – Ocimum basilicum – Origanum vulgare – Pimenta dioica/- racemosa – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Satureja douglasii – Tagetes minuta – Thymus capitatus.
Trans-beta-ocimeen:
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Anethum graveolens – Apium graveolens – Artemisia dracunculus – Boswellia carterii – Carum carvi – Citrus limon – Coriandrum sativum – Eucalyptus globulus – Hyssopus officinalis – Mentha pulegium/- spicata – Origanum vulgare – Petroselinum crispum – Pimenta dioica –Pinus silvestris – Ribes nigrum – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Salvia sclarea – Satureja cuneifolia – Tagetes minuta – Thymus funkii.
Beta-cis-ocimeen en beta-trans-ocimeen:
Komt voor in o.a.:
Eucalyptus species: angulosa – E. viridis en 20 anderen.

Phellandreen: C10 H16.
Is de naam voor een paar organische bestanddelen die een gelijke moleculaire structuur en gelijke chemische eigenschappen hebben. A-en b-phellandreen zijn cyclische monoterpenen. Onoplosbaar in water, mengbaar met ether. De naam komt van Eucalyptus phellandra (a-phellandreen). B-phellandreen wordt geisoleerd van de olie o.a. Canadese balsem. De geur is pepermuntachtig en licht citrusachtig. Huidirritant.
Komt voor in o.a.:
Anethum graveolens – Angelica archangelica – Artemisia absinthium/- dracunculus –
Boswellia carteri – Cnnamomum camphora/- verum – Citrus aurantium/- medica – Ferula asafoetida – Foeniculum vulgare – Juniperus communis – Lantana camara – Lavandula x intermedia – Mentha pulegium/-spicata – Ocimum basilicum – Pimpnella anism – Pnus walliciana – Rosmarinus officnalis – Salvia officinalis - Salvia sclarea – Santolina chamaecyparissus – Sassafras albidum – Saussurea lappa – Schinus terebinthifolius – Tagetes minuta – Thymus orospedanus.
A-phellandreen:
Werkzaamheid:
Antibacterieel – antistafylococcus - aromatisch – diuretisch - emetisch - fungicide – irritant - laxatief – parfumindustrie – pesticide.
Komt voor in o.a.:
Abies alba/-balsamea – Achillea millefolium – Agathosma betulina – Allium sativum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia dracunculus – Boldeafragrans – Boswellia carterii/- glabra – Canarium luzonicum - Capsicum annum/- frutescens – Carthamus tinctorius – Carum carvi – Chrysanthemum parthenium – Cinamomum camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Cuminum cyminum – Curcuma longa – Cymbopogon nardus/-martinii – Daucus carota – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species o.a. dives/-radiata, enz.(ongeveer 50 stuks) - Ferula asafoetida – Foeniculum vulgare – Helichrysum ct. lineol - Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis – Laurus nobilis – Lavandula latifolia – Levisticum officinale – Majorana hortensis – Mangifera indica – Melaleuca alternifolia/- bracteata – Mentha longifola/- pulegium/- rotundifolia/-piperita – Myristica fragrans – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Ocimum gratissimum – Origanum vulgare e.a. – Panax ginseng – Pelargonium citrosum/-graveolens – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Peumus boldus - Pimenta dioica/- racemosa – Pinus montana/- pinaster Soland/- silvestris – Piper auritum/- cubeba/- nigrum - Rosmarinus officinalis ct. cineol/verbenon/-borneon e.a. – Salvia officinalis e.a. – Santalina chamaecyparissus - Sassafras albidum – Satureja montana e.a. – Saussurea lappa – Schinus molle - Teucrium species – Thymus capitatus/- serpyllum/-vulgaris, ct. thymol/carvacrol – Trachyspermum ammi – Tsuga canadensis – Zingiber officinale.
B-phellandreen:
Werkzaamheid:
Expectorant – fungicide – parfumindustrie. Geur: balsamiek, bloemig.
Komt o.a. voor in:
Abies alba/-balsamea – Agathosma betulina – Allium sativum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia dracunculus – Boswellia carterii/- glabra – Carum carvi – Chrysanthemum parthenium – Cinnamomum verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- x paradisi – Coriandrum sativum – Cuminum cyminum – Daucus carota – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species (ongeveer 50 stuks) - Foeniculum vulgare – Helichrysum italicum - Hyssopus officinalis/-decumbens – Illicum verum – Juniperus communis – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia – Levisticum officinale – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia – Mentha arvensis piperascens/- pulegium – Myristica fragrans – Ocimum gratissimum – Origanum vulgare e.a. – Pelargonium citrosum/-graveolens – Petroselinum crispum – Pimenta dioica/- racemosa – Pinus montana/- pinaster Soland/- silvestris – Piper auritum/- nigrum - Rosmarinus officinalis e.a. – Salvia officinalis e.a. – Santolina Chamaecyparissus - Sassafras albidum – Satureja montana e.a. – Schinus molle - Teucrium species – Thymus capitatus/- vulgaris – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vitex agnus castus - Zingiber officinale.

Pineen: C10 H16.
Bicyclische monoterpeen met twee gevonden structurele isomeren a-pineen en b-pineen. Beide vormen zijn belangrijke bestanddelen van resin gevonden in dennen, coniferen e.a. Beiden worden veel gebruikt door insecten in hun chemische communicatiesysteem. A-pineen en b-pineen worden beiden gemaakt van geranyl pyrophosphaat. Selectieve oxidatie van pineen met sommige catalisators in de chemische industrie geven veel componenten voor de pharmacy, odorants, enz. Het primaire oxidatie product is verbenon.
Pineen komt erg veel voor 300-400 maal in etherische oliën
Werkzaamheid:
Antibacterieel – anticonvulsant – antiseptisch – antiviraal – anti-ontsteking - braakopwekkend – expectorant – fungicide - herbicide – kankerpreventief – ontspannend/kalmerend - parfumindustrie – pesticide. Bij oxidatie huidirritant.
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Achillea millefolium – Artemisia absinthium – Chamaemelum nobile – Crocus sativus – Eucalyptus globulus – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Juniperus macropoda/- oxycedrus – Mentha spicata – Myristica fragrans – Origanum creticum – Petroselinum crispum – Pinus montana/- silvestris/- walliciana – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Santolina chamaecyparissus – Thymus serpyllum – Valeriana officinalis – Vitex agnus castus.
Alpha-pineen: een van de twee isomeren van pineen. Smeltpunt -64°C. Kookpunt 155°C. Nauwelijks oplosbaar in water, wel mengbaar met ethanol.
Werkzaamheid:
Acne - antibacterieel – anticonvulsant - anti-ontsteking – antivirraal - aromatisch – expectorant - griep - herbicide – insecticide – irritant - kankerpreventief – parfum – pesticide - relaxant - (zenuwstelsel) – schimmeldodend. Beperkt de groei van de bacterie Erwinia amylovora.
Komt voor in o.a.:
Abies alba/-balsamea – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agastache species – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Amomum compactum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Aniba rosaeodora – Anthemis mixta - Apium graveolens – Artemisia annua/- capillaris/-dracunculus/-herba-alba/-vulgaris – Balsamea myrrha – Boldea fragrans – Boswellia carterii/- glabra – Calamntha nepeta – Callitris quadrivalvis – Cannabis sativa - Canarium indicum – Capsicum annuum – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chenopodium ambrosioides – Chrysanthemum balsamita/-parthenium/-vulgare – Cinnamomum aromaticum/- camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- mitis/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Crocus sativus – Croton eleuteria – Cuminum cyminum – Cupressus sempervirens - Curcuma longa – Curcuma zedoaria – Cymbopogon citratus/- nardus/- winterianus – Daucus carota – Dictamnus albus – Dryobalanops aromaticum - Echinacea species – Elettaria cardamomum – Elsholtzia species – Eucalyptus albens/-angulosa/-astringens/-brassiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-globulus/-grandis/-maculata/-maideniianglica/-odorata/-occidentalis/-punctata/-viridis en tientallen andere – Ferula asafoetida/- galbaniflua/- gummosa – Foeniclum vulgare – Helianthus annuus – Helichrysum ct. lineol/-italicum - Houttuynia cordata – Humulus lupulus – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis/-decumbens – Illicum verum – Juglans nigra – Juniperus communis/-sabina/-virginiana – Kunzea ericoides - Lantana camara – Larix decidua - Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Ledum groenlandicum - Leptospermum polygalifolium/-scoparium – Levisticum officinale – Lippia alba – Litsea glaucescens/-citrata/-cubeba – Magnolia denudata/-officinalis e.a. – Majorana hortensis – Mangifera indica – Melaleuca alternifolia/-cajuputi/-linariifolia – Mentha aquatica/- arvensis piperascens/- pulegium/- spicata/- x rotundifolia – Micromeria species – Monarda citriodora/-didyma/-media/- punctata e.a. – Myristica fragrans – Myrospermum balsamiferum – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Nardostachys jatamansi – Nepeta racemosa – Ocimum basilicum/-gratissimus/-canum – e.a. – Origanum onites/-vulgare e.a. – Pelargonium citrosum/-graveolens/-roseum – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Pilocarpus jaborandi – Pimenta dioica/-racemosa – Pimpinella anisum – Pinus australis/-silvestris/-walliciana e.a. – Piper auritum/-cubeba/-nigrum – Pistacia lentiscus – Pogostemon cablin – Pseudotsuga menziesii - Pycnanthemum species (mountain mint) - Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosa bifera/-centifolia/-gallica – Rosmarinus officinalis e.a. - Ruta graveolens - Salvia canariensis/-officinalis e.a. Salvia sclarea – Santolina chamaecyparissus L. - Sassafras albidum – Satureja hortensis/- montana e.a. - Schinus molle - Sideritis species – Syringa vulgaris – Syzygium aromaticum - Tagetes minuta – Tamarinda indica – Teucrium species – Thymus capitatus/-funkii/- longicaulis/- mastichina/-serpyllum/- vulgaris/- x citriodorus/-zygis – Tilia species – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vetiveria zizanioides – Vites agnus castus - Zea mays - Zingiber officinale.
Beta-pineen:
Werkzaamheid:
Komt samen met a-pineen voor, in geringere mate.
Antibacterieel – anticonvulsant - anti-ontsteking – antiseptisch - aromatisch - expectorant - herbicide – insecticide – irritant – parfum – pesticide – schimmeldodend.
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agastache species – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga/-officinarum – Amomum compactum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Aniba rosaeodora – Apium graveolens – Artemisia annua/- capillaris/-dracunculus/-herba-alba/-vulgaris – Balsamea myrrha – Boldea fragrans – Boswellia carterii/- glabra – Calamintha nepeta – Callitris quadrivalvis – Canarium indicum – Cannabis sativa - Capsicum annuum – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chrysanthemum balsamita/-parthenium/-vulgare – Cinnamomum aromaticum/- camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- mitis/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Crocus sativus – Croton eleuteria – Cuminum cyminum – Curcuma longa – Cymbopogon nardus – Daucus carota – Dictamnus albus – Echinacea species – Elettaria cardamomum – Elsholtzia species – Eucalyptus albens/-angulosa/-astringens/-brassiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-globulus/-grandis/-maculata/-maideniianglica/-odorata/-occidentalis/-punctata/-viridis en tientallen andere – Ferula asafoetida/- gummosa – Foeniclum vulgare – Helianthus annuus – Helichrysum angustfolia - Houttuynia cordata – Humulus lupulus – Hypericum perforatum – Hyssopus offivinalis – Illicum verum – Juglans nigra – Juniperus communis/-sabina – Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale – Litsea glaucescens – Magnolia denudata/-officinalis – Majorana hortensis – Mangifera indica – Melaleuca alternifolia/-cajuputi/-linariifolia – Mentha aquatica/- arvensis piperascens/- pulegium/- spicata/- x rotundifolia – Micromeria species – Monarda didyma/-media/- punctata e.a. – Myristica fragrans – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Nardostachys jatamansi – Nepeta racemosa – Nigella sativa - Ocimum basilicum/-gratissimus/-canum – e.a. – Origanum onites/-vulgare e.a. – Pelargonium graveolens/-roseum – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Picea glauca – Pimenta dioica/-racemosa – Pimpinella anisum – Pinus australis/- montana/- pinaster Soland/- silvestris/-walliciana e.a. – Piper auritum/-cubeba/-nigrum – Pistacia lentiscus – Pogostemon cablin – Pseudotsufa menziesii - Pycnanthemum species (mountain mint) - Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosa bifera/-centifolia/-gallica – Rosmarinus officinalis e.a. - Ruta graveolens - Salvia canariensis/-officinalis e.a. Salvia sclarea – Sassafras albidum – Satureja hortensis/- montana e.a. - Schinus molle - Sideritis species – Syringa vulgaris – Syzygium aromaticum - Tagetes minuta – Tamarinda indica – Teucrium species – Thymus capitatus/-funkii/- longicaulis/- mastichina/-serpyllum/- vulgaris/- x citriodorus/-zygis – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vetiveria zizanioides – Vites agnus castus - Zea mays - Zingiber officinale.
Gamma-pineen: Anethum graveolens.

Sabineen: C10 H16.
Is een natuurlijk bicyclische monoterpeen en wordt geïsoleerd uit de etherische olie van verschillende planten: Daucus carota, Piper nigrum, Melaleuca alternifolia.
Gebruik in de parfumindustrie, voedingsmiddelenindustrie en cosmetica industrie. Heldere vloeistof, kleurloos of lichtgeel. Geur: houtig, citrusachtig, terpeenachtig. Smaak: olieachtig, citrus, tropisch fruit. Kookpunt: 163-164°C.
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Anthemis mixta - Apium graveolens – Artemisia absinthium/- annua/- capillaris/- dracunculus/- herba-alba/- salsoloides – Boldea fragrans – Boswellia carterii – Calamintha nepeta – Canarium luzonicum - Capsicum annuum – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chyrysanthemum parthenium e.a. – Cinnamomum aromaticum/- camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Crocus sativus – V+Cuminum cyminum – Cymbopogon nardus – Daucus carota – Elettaria cardamomum – Elsholtzia species – Eucalyptus species – Foeniculum vulgare – Helianthus annuus – Helichrysum ct. cineol - Hyssopus officinalis/-decumbens – Illicum verum – Juniperus communis/- sabina/- virginiana – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Magnolia denudata – Majorana hortensis - Melaleuca alternifolia – Mentha aquatica/- longifolia/ pulegium/- spicata – Micromeria species – Monarda didyma/- media/- punctata – Myristica fragrans – Mytrus communis – Nepeta racemosa – Nigella sativa - Ocimum basilicum/- gratissimus – Origanum vulgare e.a. – Pelargonium graveolens – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Pilocarpus jaborandi – Pimenta dioica/- racemosa – Pimpinella anisum – Pinus silvestris – Piper auritum/- cubeba/- nigrum – Pycnanthemum species (mountain mintsoort) – Ravensara aromatica - Ribes nigrum – Rosmarins officinalis e.a. – Salvia officinalis e.a. – Sassafras albidum – Satureja hortensis/- montana e.a. – Schinus molle - Tagetes minuta – Teucrium species – Thuja occidentalis – Thymus capitatus/- longicaulis/- mastichina/- serpyllum/- vulgaris ct. linalool/geraniol/- x citriodorus/- zygis – Valeriana offcinalis – Vitex agnus castus – Zanthoxylum alatum – Zingiber officinale.
Salveen / cis-salveen / trans-salveen:
Komt voor in o.a.:Cinnamomum camphora – Salvia officinalis – Salvia mofficinalis purpurascens – Salvia pratensis.

Terpineen: C10 H16.
A-terpineen wordt geïsoleerd van cardamom en marjolein olie en andere natuurlijke bronnen. B-terpineen heeft geen natuurlijke bronnen en wordt synthetisch bereid van sabineen. Gamma-terpneen is natuurlijk en wordt geïsoleerd van een groot aantal planten.
Gevaarlijke chemische stof. Bril – handschoenen – niet inhaleren – geen open vuur – koel en droog opslaan – schadelijk voor lever en bloed – irritant voor luchtwegen en ogen – schadelijk bij inname – schadelijk indien door de huid opgenomen – wassen met veel zeep en water. Kookpunt a en b-terpineen: 173-175 Celsius, gamma-terpineen: 183 Celsius.
Werkzaamheid:
Antiseptisch – bactericide – licht antiviraal – rustgevend/kalmerend – huidirritant.
Komt voor in o.a.:
Apium graveolens – Achillea millefolium - Artemisia cina – Calamintha nepeta – Chenopodium ambrosioides – Curcuma longa – Eucalyptus citriodora – Helichrysum ct. cineol - Hyssopus officinalis – Illicum verum - Juniperus communis – Laurus nobilis – Leptospermum scoparium - Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/- ericifolia/- quinquenervia ct. cineol - Mentha aquatica – Myristica fragrans - Nigella sativa - Ocimum basilicum – Origanum hortensis/-vulgare – Piper nigrum – Ravensara aromatica - Ribes nigrum – Rosmarinus ct. borneon/cineol/verbenon - Santolina chamaecyparissus - Satureja montana - Thymus vulgaris ct. linalool/geraniol/thymol/carvacrol – Thymus x citriodorus/-serpyllum.
Alpha terpineen:
Werkzaamheid:
Aromatisch – anticonvulsant – insecticide – parfum – pesticide.
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia annua/-capillaris/-salsoloides – Boldea fragrans – Boswellia carterii/- glabra – Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chrysanthemum parthenium/-vulgare/- x morifolium – Cinnamomum aromaticum/- camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/- aurantium/- limon/- reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Crocus sativus – Cuminum cyminum – Curcuma longa – Daucus carota – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species: brassiana – camalduensis – citriodora – dealbata – diversicolor – globulus – maculata – maidenii – occidentalis – punctata en vele anderen – Foeniculum vulgare – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis/- sabina – Laurus nobilis – Lavandula latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale – Litsea glaucescens – Magnolia denudata – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia – Mentha longifolia/- pulegium – Micromeria species – Monarda citriodora/-didyma/-punctata – Myristica fragrans – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Ocimum basilicum/-gratissimus – Origanmu onites/-vulgaris e.a. – Petroselinum crispum – Pimenta dioica – Pimpnella anisum – Pinus silvestris – Piper auritum/- cubeba/- nigrum – Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosmarinus officinalis e.a. – Salvia officinalis – Satureja hortensis/-montana e.a. – Teucrium species – Thymus capitatus/-longicaulis/-vulgaris/-mastichina/-saturejoides/- serpyllum/-zygis – Valeriana officinalis – Zingiber officinale.
Beta-terpineen:
Cistus ladanifer – Cuminum cyminum – Eucalyptus globulus – Ocimum basilicum – Origanum onites – Saturea hortensis – Thymus capitatus.
Gamma-terpineen:
Werkzaamheid: anti-oxidant – aromatisch – isecticide – irritant – parfum – pesticide.
Komt voor in o.a.:
Abies alba – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Alpinia galanga – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apim graveolens – Artemisia annua/-capillaris/-dracunculus – Boldea fragrans – Boswellia carterii – Calamintha nepeta – Canarium indicum – Capsicum anum – Carum carvi – Chrysanthemum parthenium/-vulgare – Cinnamomum aromaticum/-camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/-aurantium/-limon/-mtis/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Crocus sativus – Croton eleuteria – Cuminum cyminum – Curcuma longa – Daucus carota – Dictamnus albus – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species (tientallen) – Foeniculum vulgare – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis/-sabina/-virginiana – Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale – Magnolia denudata – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/-cajuputi/-linariifolia – Mentha aquatica/-arvensis piperascens/- longifolia/- pulegium/- spicata – Micromeria species – Monarda citriodora/-didyma e.a. – Myristica fragrans – Mrrhis odorata – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Ocimum basilicum/-gratissimus – Origanum onites/-vulgare e.a. – Peroselinum crispum – Pimenta dioica/-racemosa – Pinus silvestris – Piper auritum/-cubeba/-nigrum – Rosmarinus officinalis e.a. – Salvia canariensis/-officinalis – Salvia sclarea – Sassafras albidum – Satureja hortensis/-montana e.a. – Tagetes minuta – Teucrium species – Thymus capitatus/-funkii/-mastichina/-saturejoides/-serpyllum/-vulgaris/- x citriodora/-zygis – Trachyspermum ammi – Valeriana officinalis – Vitex agnus castus – Zingiber officinale.
Trans-terpineen: Piper cubeba.

Terpinoleen: C10 H16. Geurstof en alarmferonoom voor termieten.
Aromatisch – fungicide – parfum – pesticide.
Komt voor in o. a.:
Abies alba – Achilea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Artemisia capillaris – Boswellia carterii – Calamintha nepeta – Canarium indicum/-luzonicum – Capsicum anuum – Carm carvi – Chrysanthemum parthenium – Cinnamomum aromaticum/-camphora/-verum – Citrus aurantiifolia/-aurantium/-limon/-mitis/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum Coridothymus capitatus – Crocus saticus – Cumunum cyminum – Cupressus sempervirens - Cymbopogon nardus _ Daucus carota – Dictamnus albus – Eucalyptus species (30) – Ferula galbaniflua - Foeniculum vulgare – Helichrysum italicum - Hyssopus officinalis/decumbens – Juniperus communis/-sabina/-virginiana – Kunzea ericoides - Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula latifolia/- x hybrida – Leptospermum scoparium - Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/-cajuputi/-ericifolia/-linariifolia – Melaleuca quinquenervia ct. cineol - Mentha aquatica/-longifolia/-pulegium/-spicata – Micromeria species – Monarda didyma – Myristica fragrans – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Ocimum basilicum/-gratissimus e.a. – Origanum majorana/- onites/-vulgare e.a. – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Picea mariana – Pimenta dioica – Pinus pinaster Soland/-silvestris – Piper auritum/-cubeba/-nigrum – Pistacia lentiscus - Prunus armeniaca – Pycnanthemum loomisii/tenuifolium – Ravensara aromatica Sonnerat - Rosmarinus officinalis ct. borneon/-verbenon e.a. – Salvia canariensis/-officinalis e.a. – Salvia sclarea – Sassafras albidum – Satureja hortensis/montana e.a. – Tagetes minuta – Thymus capitatus/-funkii/-longicaulis/-mastichina/-saturejoides/-zygis – Thymus vulgaris ct. linalol/- geraniol/-thymol/-carvacrol - Valeriana officinalis – Zingiber officinale.
Alpha-terpinoleen:
Angelica archangelica – Cymbopogon parkerii – Laurus nobilis – Melaleuca alternifolia – Origanum vulgare – Petroselinum crispum – Teucrium species.

Tricycleen: C10 H16
Abies alba – Achillea millefolum – Artemisia salsoloides – Carum carvi – Crocus sativus – Cupressus sempervirens - Cymbopogon nardus – Juniperus communis – Lavandula x intermedia – Ocimum basilicum/-gratissimum – Origanum minutiflorum/-onites/-sipyleum/-syriacum – Picea mariana – Pinus silvestris – Rosmarinus officinalis – Salvia canariensis – Salvia officinalis – Thymus capitatus/-funkii/-longicaulis/-riatarum – Zingiber officinale.

Ze hebben allen de formule C10H16, behalve p-cymeen C10H14. (kalmerend en analgetisch).

De aangegeven percentages bij de oliebeschrijvingen, zijn slechts een indicatie van wat voor kan komen en niet erg belangrijk. Ze zijn zeer wisselend, aangezien de oliën door oxidatie, licht , lucht, warmte, voortdurend aan veranderingen onderhevig zijn. Een Eucalyptus dives uit China zal heel andere waarden aangeven dan een Eucalyptus dives uit Australië of uit Spanje en Portugal. Dit is afhankelijk van klimaat, bodem, behandeling bij oogsten en destilleren, enz.

*Antikanker effecten van monoterpenen:
De belangrijkste anticarcinogene stoffen zijn de monoterpenen uit de schil van o.a. de sinaasappel, met als bekendste: limoneen, die ook zeer veel voorkomt, in de D en L-vorm. D-limoneen komt voor 95% in citrusolie voor en venkel en komijnolie. L-limoneen komt voor in pepermunt- en valeriaan. D-carvon komt voor 60% voor in komijnolie. Dit zijn aromastoffen voor de voedingsmiddelen- en drankenindustrie.
Een alternatief is de perillylalcohol uit o.a. lavendel.
Dieronderzoek van de anticarcinogene werking van D-limoneen en D-carvon.
In dierstudies zijn de antikanker effecten: preventief met betrekking tot: borst-, lever-, huid-, long-, alvleesklier-, dikke darm- (in vitro), maagkanker, neuroblastoom (in vitro), en leukemie (in vitro).
Therapeutisch bij borst-, lever-, alvleesklier-, en dikke darmkanker (in vitro), neuroblastoom (in vitro) en leukemie (in vitro).
Perillylalcohol blijkt effectief tegen borstkanker bij ratten, zelfs tot totale regressie toe. Stabilisatie gedurende minimaal 6 maanden bij o.a. prostaat-, borst-, en eierstokkanker (ratten). Ook bij rectumcarcinoom.
De werking is dat perillylalcohol (zie beschrijving verderop) de apoptosebescherming van de cel blokkeert, zodat deze wel kan afsterven. (apoptose = geprogrameerde celdood.)
Bij hersentumoren ziet men dat perillylalcohol de tumorcellen gevoeliger maakt voor de effecten van de radiotherapie of bestraling.
D-limoneen (GRAS status) is licht toxisch bij ingestie van 20 g/persoon, geeft kans op een verhoogde uitscheiding van proteïne in de urine en diarree. Behandeling van tumoren met 2g/m2 perillylalcohol en 8g/m2 D-limoneen werden een jaar lang gevolgd, zonder geconstateerde bijwerkingen.

Bron: Michael N. Gould PH.D. University Wisconsin-Madison.
         Monoterpene. Bernhard Watzl, Karlsruhe. Institut für Ernährungsphysiologie.
         Wikipedia de. Monoterpene.
         Michael N. Gould Ph. D. University of Wisconsin-Madison.
          David Stewart The chemistry of essential oils made simple.
          Shirley and Len Price Aromatherapy for health professionals.
          E. Zimmermann Aromatherapie fur Pflege- und Heilberufe.
          Medical aromatherapy Healing with essential oils Kurt Schnaubelt
          Essential oils Integrative medical guid Dr. Gary Young, ND.
          Liber Herbarum II
          Dr. Duke.