Gielen Aroma

Monoterpenolen

 MONOTERPENOLEN – ALCOHOLS -MONOTERPENEN MET EEN ALCOHOL FUNCTIONELE GROEP.

Alcohols worden beschouwd als de meest waardevolle therapeutische stoffen van de etherische oliën, met lage toxiciteit en prettige geuren, veilig, niet irritant en goed voor kinderen (behalve menthol) en ouderen. De namen van de stoffen eindigen op –ol.
Therapeutisch zijn ze: breedspectrumantibiotica: anti-infectie – antiviraal – antibacterieel – antiparasitair – antifungal - antiviraal - immuunstimulerend (stimuleren deaanmaak van immunoglobuline) – algemeen harmoniserend en neurotonisch (zenuwstelsel)  – huidvriendelijk en huidregenererend  - opwekkend en verwarmend (tonisch) – kunnen licht de bloeddruk verhogen – goed tegen depressies, opwekkend voor de stemming. Ze mogen voor een langduriger periode gebruikt worden, zelfs bij kinderen, behalve menthol.

Monoterpenen alcohols bevatten altijd 10 C atomen, het aantal H atome, hydrogen of waterstof kunnen verschillen. Het moleculaire gewicht is ongeveer 150-154 amu, met een zeer hoge volatiliteit.

Phenolen zijn een groep binnen de alcohols, een type alcohol, met de formule C6H6O.

Een paar van de voornaamste monoterpenolen zijn: borneol - carveol - citronellol - cuminol - fenchol - geraniol - isopulepol - lavandulol - linalol - menthol -  myrtenol - nerol - terpineol - terpinen-4-ol - thujanol - verbenol.
Etherische olie met veel alcohol zijn bijvoorbeeld: rozenhout - koriander - tijm - catnip - geranium - roos - eucalyptus citriodora.

Ascaridol: C10H16O2. (phenol) Is een groengele vloeistof. De geur is kamferachtig en de smaak bitter-brandend. Het is een monocyclische monoterpeen peroxide.
Komt voor in: Peumus boldus 15-24%, dwergduizendblad, Amerikaanse boerenwormkruid (hoofdstof), ganzenvoet 60-80% (antiparasitair). Explosief boven de 130 graden C.
Geur: kamferachtig, smaak: bitter, brandend, onaangenaam. Vroeger als wormmiddel gebruikt in de veeartsenij en volksgeneeskunde. De werkzaamheid berustte op een verlamming van de wormen, die dan door de peralstiek afgevoerd werden. (Vermifuge werking). Kan gemaakt worden uit a-terpineen en zuurstof met chlorophyl. Moeilijk oplosbaar in water.

Borneol: C10 H18 O. (phenol)
Is een bicyclisch organisch bestanddeel en een terpeen. Oxideert gemakkelijk tot het keton kamfer. (Zie de historische naam borneolkamfer). Borneol bestaat als twee enantiomeren (+)-borneol en (-)-borneol met twee verschillende cas nummers.
Vlampunt 65 C. Het poeder smelt bij 207 C en kookt bij 210 C.
Irritant voor huid, ogen en ademhalingswegen. Schadelijk bij inhaleren, huidcontact en ingestie. Borneol wordt gebruikt in de traditionele Chinese geneeskunst als moxa in  combinatie met acupunctuur of rechtstreeks op de huid en ook in Japan, Korea, Vietnam e.a.
Werkzaamheid:
Anticonvulsant - anti-ontsteking – antipyretisch – antisalmonella – antistafylococcen - aromatisch - bactericide – bronchitis - choleretisch – fungicide – herbicide - immunostimulant – insecticide – irritant – parfum – pesticide – pijnstillend - relaxant, zenuwstelsel.
Kan in overdosis verwarring en misselijkheid veroorzaken.
Komt voor in o.a.:
Abies alba/-balsamea/- sachalinensis – Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Ammi visnaga - Amomum compactum – Angelica archangelica – Anthemis mixta - Artemisia annua/ herba-alba/- salsoloides/-vulgaris – Asarum europeum - Boswellia carterii – Calamintha nepeta – Cannabis sativa – Cedrus libani – Chamaemelum nobile/-recutita – Chrysanthemum balsamita/- parthenium/- vulgare – Cinnamomum camphora/- verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia – Coriandrum sativum – Coridothymus capitatus – Crocos sativus – Croton eleuteria – Curcuma longa – Cymbopogon flexuosus – Daucus carota – Echinacea pupurea e.a. – Elettaria cardamomum – Eucalyptus albens/-astringens/-brassiana/-camalduensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-globulus/-grandis/-maculata/-maideni en vele anderen – Ferula galbaniflua – Gardenia jasminoides – Helianthus annuus – Helichrysum italicum - Houttuynia cordata – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Juniperus communis - Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/-latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale – Liquidambar styraciflua – Majorana hortensis – Mentha longifolia/-spicata – Micromeria species – Monarda didyma – Myristica fragrans – Myrtus communis – Ocimum basilicum/- gratissimus – Origanum onites/-vulgare e.a. – Pelargonium graveolens – Pinus eliottii/-pinaster Soland/- silvestris/-walliciana – Piper auritum/-nigrum – Pseudotsuga menziesii - Pycnanthemum species – Rosmarinus officinalis ct. borneon/cineol/verbenon e.a. – Salvia canariensis/-officinale – Santalum album – Santolina chamaecyparissus - Satureja hortensis/-montana – Tagetes minuta – Tanacetum vulgare - Teucrium species – Thymus capitatus/- funkii/- mastichina/- saturejoides/- serpyllum/- vulgaris ct. linalool/geraniol/thymol/carvacrol/- x citriodorus/- zygis – Valeriana officinalis – Zingiber officinale.

Carveol: C10 H16 O. Is een natuurlijk terpenoide alcohol die voorkomt in etherische olie, zie verderop. Geur- en smaakstof. Borstkanker preventief. Kookpunt 226°C.
Komt voor in o.a.:
Anethum graveolens – Apium graveolens – Carum carvi – Citrus limon/- x paradisi – Cuminum cyminum – Hyssopus officinalis/- deumbens - Mentha spicata – Petroselinum crispum – Tagetes minuta.
Cis-carveol:
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Agathosma betulina – Anethum graveolens – Apium graveolens – Carum carvi – Citrus reticulata – Lavandula latifolia – Mentha longifolia/- spicata – Micromeria myrtifolia – Origanum syriacum – Piper nigrum – Salvia gilliesii – Thymus cilicicus
Dihydrocarveol: aromatisch – irritant.
Komt voor in o.a.:
Anethum graveolens – Apium graveolens – Carum carvi – Mentha longifolia/- spicata – Origanum onites – Piper nigrum – Thyms capitatus.
Pinocarveol:
Eucalyptus species – Ferula galbaniflua – Myrtus communis ct. cineol – Piper nigrum - Thymus mastichina
Trans-carveol: antiastmatisch.
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Agathosma betulina – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Apium graveolens – Carum carvi – Citrus reticulata – Cymbopogon martinii – Kunzea ericoides - Laurus nobilis – Lavandula latifolia – Mentha longifolia/- spicata – Origanum vulgare – Piper nigrum – Rosmarinus officinalis – Teucrium species – Thymus funkii.
Transpinocarveol:
Artemisia annua/-herba-alba/-salsoloides – Boldea fragrans – Boswellia carteri – Cuminum cyminum – Eucalyptus albens/-astringens/-blakelyi/-bridgesiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-forrestiana/-globulus/-maculata/-odorata/-punctata/-viridis e.a. – Hyssopus officinalis – Laurus nobilis – Lavandula x hybrida – Nepeta racemosa – Piper nigrum – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Teucrium species – Thymus funkii/-mastichina/-saturejoides/-zygis.

Citronellol: C10 H20 O. Isomeer van nerol
Synoniem: rhodinol, roseol, reuniol e.a.
Kookpunt 222 C. Onoplosbaar in water, mengbaar en oplosbaar met alcohol. Vlampunt 79 C. Schadelijk voor de gezondheid: irritant voor ogen, huid en ademhalingswegen. Zeer giftig bij inademing.
Werkzaamheid:
Antibacterieel – antiseptisch - antistafylococcen – aromatisch - fungicide – herbicide – insecticide - irritant – neurotonisch - parfum – pesticide – relaxant (zenuwstelsel).
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Aniba rosaeodora – Camelia sinensis – Carum carvi – Cinnamomm camphora – Citrus aurantium/-limon/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Cymbopogon citratus/-nardus/-winterianus – Elettaria cardamomum – Eucalyptus albens/-astringens/-brassiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-globulus/-maculata/-maideni/-occidentalis/-punctata e.a. – Foeniculum vulgare – Juniperus communis/- sabina/- virginiana – Lavandula angustifolia/-latifolia – Melaleuca quinquenervia ct. cineol - Melissa officinalis – Mentha pulegium – Myristica fragrans – Nepeta cataria – Ocimum basilicum – Origanum syriacum – Pelargonium citrosum/-graveolens/-roseum – Piper nigrum – Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Rosa damascena/-centifolia/-gallica – Salviadorisiana – Salvia sclarea – Santalum album – Satureja hortensis/- montana e.a. – Thymus serpyllum – Thymus x citriodorus – Vitex agnus castus – Vitis vinifera – Zingiber officinale. 
Beta-citronellol: Crocus sativus – Eruca sativa – Lonicera japonica.

 P-cymeen-8-Ol: C10H14. Moleculair gewicht 150,22.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Angelica archangelica – Artemisia capillaris/- salsoloides – Calamntha nepeta – Daucus carota – Eucalyptus species (50 stuks waaronder alle bekende) – Juniperus communis – Lavandula x intermedia – Magolia denudata – Majorana hortensis – Melaleucal altenifolia – Mentha spicata – Mnarda didyma – Myristica fragrans – Myrtus communis – Origanum vulgare e.a. – Pimenta dioica/- racemosa – Piper nigrum – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Satureja species – Thymus capitatus/- longicalis/- saturejoides/- serpyllum/- vulgaris/- zygis – Vitex agnus castus – Zingiber officinale.

Cymol: C10H14. Moleculair gewicht: 134,22.
Komt voor in o.a.: Aloysia citrodora – Mentha pulegium – Origanum vulgare – Petroselinum crispum – Satureja hortensis – Thmus serpyllum – Thymus vulgaris.
b-cymol: Angelica archangelica.
P-cymol: C10 H14
Ook dolcymeen of camphogeen genaamd.
Kleurloze, ontvlambare vloeistof, met een karakteristieke geur, die behoort tot de terpeen koolwaterstoffen. Kookpunt 177 C. Smeltpunt –68 C. Onoplosbaar in water. Vlampunt 47 C. Bij een bepaalde luchthoeveelheid wordt het explosief. Schadelijk voor de gezondheid. Bij inademing: duizelig, slaperig, overgeven. Ontvet de huid, maakt huid en ogen rood. Bij ingestie: diarree, hoofdpijn, misselijk, bewusteloosheid, overgeven, slaperigheid.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Aniba rosaeodora – Apium graveolens – Boldea fragrans – Chenopodium abrosioides – Cinnamomum camphora – Citrusaurantium/- limon – Coriandrum sativum – Dictamnus albus – Hyssopus officinalis – Juniperus communis/- sabina – Melissa officinalis – Mentha aquatica/- arvensis piperascens/- pulegium/- spicata – Origanum creticum – Peumus boldus - Pinus silvestris – Ribes nigrum – Santolina chamaecyparissus – Satureja hortensis/- montana – Valeriana officinalis.

Fenchol: C10 H18 O
Synoniemen: fenchylalcohol, 2-fenchanol, e.a.
Het is een bicyclische monoterpeenalcohol. Geelgroene kristallen. De geur is citrusachtig met een citroenachtige bittere smaak. Onoplosbaar in water, wel in alcohol. Gebruik in de parfumerie, cosmetica, lichaamsverzorgingsproducten.
Komt voor in o.a.:
Apium graveolens – Artemisia santolinaefolia - Citrus aurantiifolia – Eucalptus species – Foeniculum vulgare – Hypericum perforatum – Myrtus communis - Picea alba - Pinus silvestris.

Geraniol: C10 H18 O 
Acyclische monoterpeenalcohol en een bestanddeel van etherische olie. Kleurloos tot lichtgele vloeistof. Is een cis-trans isomeer ten aanzien van nerol. Geraniol is de trans isomeer, nerol de cis isomeer. Prikkelende stof. Wordt een vaste stof bij 15 C. Kookpunt 230 C. Vlampunt 76 C. Slecht oplosbaar in water.
Zeer goed te verdragen stof, die veel voorkomt in e.o.’s.
Werkzaamheid:
Anthelmintisch - antibacterieel – anticarcinogeen (tumorremmend) - anticonvulsant - antidepressief – anti-infectie – antikanker (pancreas) – antimelanoom - antisalmonella - antiseptisch – antireumatisch – aromatisch – emetisch – expectorant - fungicide – herbicide - huidverzorgend – insecticide – kankerpreventief - neurotonisch – parfum – pesticide - relaxant, zeuwstelsel – tuberculose.
Komt voor in o.a.:
Abies balsamea - Acacia farnesiana – Allium sativum – Aloysia citrodora – Anethum graveolens – Aniba rosaeodora – Anthemis mixta - Artemisia annua/- dracunculus – Asarum canadense/-europaeum -  – Boldea fragrans – Boswellia glabra – Bursera glabrifolia - Cananga odorata – Chenopodium ambosioides – Cinnamomum camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantium/-limon/-reticulata/- sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Crocus sativa – Cymbopogon citratus/-flexuosus/-martinii/-nardus/-parkeri/-winterianus – Daucus carota – Elettaria cardamomum – Elsholtzia species – Eucalyptus angulosa/-citriodora/-forrestiana/-globulus/-odorata/- en vele anderen – Foeniculum vulgare – Houttuynia cordata – Humulus lupulus – Hyacinthus orientalis – Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Iris germanica – Jasminum officinale – Juglasn nigra – Juniperus sabina – Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x intermedia – Leptospermum scoparium - Levisticum officinale – Lippia alba – Litsea glaucescens/-citrata – Majorana hortensis – Melaleuca quinquenervia ct. cineol - Melissa officinalis – Mentha longifolia/-spicata – Monarda didyma – Myristica fragrans – Myrtus communis – Nepeta cataria/-racemosa – Ocimum basilicum/-canum/-gratissimus – Origanum onites/- vulgare – Pelargonium graveolens/-roseum – Petroselinum crispum – Pimenta racemosa – Polianthus tuberosa – Prunus armeniaca/-dulcis – Ravensara aromaticum – Ribes nigrum – Rosa damascena/-centifolia/-gallica – Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Salvia sclarea – Santalum album – Satureja hortensis/-montana – Tagetes minuta – Tamarindus indica – Thymus capitatus/-funkii/-longicaulis/-mastichina/-serpyllum/-vulgaris/zygis – Valeriana officinalis – Vitis vinifera – Zanthoxylum alatum – Zea Mays – Zingiber officinale.
Beta-geraniol:
Acacia farnesiana

Lavandulol: C10 H18 O.  antiseptisch – tonisch, algemeen. Feromoon.
Lavandula angustifolia/-vera.

Linalol of Linalool: linalylalcohol. C10 H18 O. Cas nr. 78-70-6
Brandbare stof en tijdens brand giftige of irriterende gassen. Vormt boven 75 Celsius explosieve mengsels. Irritant voor de huid en ogen, rode huid, pijn (Xi). Ingestie: indien bij bewustzijn, laten braken en veel water drinken, arts raadplegen. Bij inademing: frisse lucht en rust. Kleurloze vloeistof met kenmerkende geur. Kookpunt 198-200 C. Vlampunt 75 C. Zelfontbrandingstemperatuur 235 Celsius.
Twee enantiomeren licareol en coriandrol.
Het is een tertiaire alcohol met een open koolstofketen. Structuur isomeer met geraniol en nerol. Kan door een behandeling met mierenzuur en verhitting veranderen in geraniol, terpineol en nerol.
Een heldere, kleurloze, brandbare vloeistof met een frisse bloemige geur. Heeft een acyclische structuur, niet ringvormig. De geur van linalool is aangenaam, licht, fris, bloemig, houtig, kruidachtig. Licareol ruikt houtig-lavendelachtig. Coriandrol ruikt houtig-lavendelachtig.
Zo goed als onoplosbaar in water, slechts 1,5 gram linalool is oplosbaar in een liter water. Goed oplosbaar in ethanol, ether, chloroform.
Wordt gebruikt in de voedingsmiddelenindustrie en parfumindustrie. Tussenproduct voor de synthese van vitamine E. Bestanddeel voor de vervaardiging van de geur van narcis, lelie, roos, neroli, kamperfoeli.
Kan bij chronische blootstelling aan de stof de lever beschadigen. Onderzoek naar carcinogene werking en of de stof antimutageen is.
Onder invloed van lucht, warmte en zuren verestert linalool in linalylacetaat.
Synthetisch te produceren uit pineen of methylheptenon dat men laat reageren met ethyn tot dehydralinalool, hetgeen vervolgens reageert met waterstof tot lnalool.
Werkzaamheid:
Allergie – anesthetisch - antibacterieel – anticonvlsant - antihistamine – antikanker – antileukemie – antiviraal - aromatisch – expectorant – fungicide - insecticide – irritant - kanker preventief -  parfumindustrie – pesticide - relaxant, zenuwstelsel -
Komt voor in o.a.:
Acacia farnesiana – Achillea millefolium – Acorus calamus – Allium sativum – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Alpinia officinarum – Ammi visnaga – Amomum xanthioides – Anethum graveolens – Angelica archangelica - Aniba rosaeodora -  Anthemis mixta – Apium graveolens - Artemisia annua/dracunculus/ pallens/salsoloides/vulgaris – Asarum canadense/europaeum – Boldea fragrans – Boswellia carteri/glabra - Bursera delpechiana/-glabrifolia – Calamintha nepeta – Cananga odorata – Carum carvi – Chrysanthemum parthenium - Cinnamomum aromaticum/camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantifolia/ aurantium/ limon/ reticulata/ sinensis/ x paradisi – Coriandrum sativum – Crocus sativus - Croton eleuteria -  Curcuma longa – Cupressus sempervirens - Cymbopogon citratus/ martinii/ nardus/- parkeri/- winterianus -  Daucus carota – Dictamnus albus – Elettaria cardamomum - Elsholtzia species – Eucalyptus odorata/-viridis en vele anderen – Ferula gummosa – Foeniculum vulgare – Gardenia jasminoides - Helichrysum angustifolia/italicum ct. Cineol  – Houttuynia cordata – Humulus lupulus - Hyacinthus orientalis – Hypericum perforatum - Hyssopus officinalis/decumbens  – Illicum verum - Iris germanica/pallida  – Jasminum officinale – Juniperus communis/ virginiana – Kunzea ericoides - Lantana camara – Laurus nobilis - Lavandula angustifolia/-latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinale - Lippia alba – Majorana hortensis - Melaleuca alternifolia/cajuputi/ericifolia/ quinquenervia ct. Cineol  – Melissa officinalis  – Mentha aquatica/ arvensis/ longifolia/ pulegium/ spicata -  Monarda citriodora/-didyma/-media/-punctata – Myrsitica fragrans – Myrtus communis - Narcissus tazetta – Nepeta racemosa – Nigella sativa - Ocimum basilicum/-sanctum – Origanum marjorana/-vulgare e.a. – Pelargonium citrosum/- graveolens/roseum  – – Perilla frutescens – Petroselinum crispum – Pimenta dioica/-racemosa – Pimpinella anisum – Piper auritum/-cubeba/-nigrum – Pistacia lentiscus – Prunus armeniaca – Ravensara aromatica – Ribes nigrum – Robinia pseudoacacia - Rosa damascena - Rosmarinus officinalis ct. borneon – cineol – verbenon  – Salvia officinalis – Salvia sclarea - Sambucus nigra – Sassafras albidum – Satureja hortensis/-montana – Saussurea lappa – Syringa vulgaris - Syzygium aromaticum – Tagetes lucida/-minuta – Tamarindus indica – Thymus capitatus/ mastichina/ serpyllum/ vulgaris/- x citriodorus – Tillia species - Vetiveria zizanioides – Vitex agnus castus – Vitis vinifera – Aznthoxylum alatum – Zingiber officinale.

Menthol: C10H20.  (phenol)
Synoniem: 5-methyl-2-(1-methylethyl)-cyclohexanol, Levomenthol, pepermuntkamfer.
De menthol molecule heeft drie stereo-centra en daarom 8 mogelijke stereo-isomeren. (+) en (-)-menthol; (+) en (-)-isomenthol; (+) en (-)-neomenthol; (+) en (-)-neoisomenthol. In de natuur komt vooral L-menthol ((-)-menthol) voor in o.a. pepermuntolie e.a. familieleden van de Mentha familie. L-menthol wordt verkregen uit planten maar kan ook synthetisch worden bereid.
De belangrijkste producten zijn: L-menthol en D-menthol (synoniem (+)-menthol). Verder de racemaat D/L-menthol(mengsel in gelijke hoeveelheden L- en D-menthol) en tenslotte een mengsel van menthol-isomeren, ruw menthol genoemd. Het zijn witte poeders met een muntreuk. L-menthol en D/L-menthol wordt veel gebruikt als smaakmiddel, desinfecterend of verkoelend middel in snoepgoed, likeur,kauwgum en andere voedingswaren: tabak, tandpasta, cosmetica, enz., in geneesmiddelen, medicijnen, veeartsenij producten. D-menthol wordt niet commercieel gebruikt.
De menthol-isomeren hebben een zeer lage acute orale toxiciteit; ze zijn matig irritant voor de huid en licht irriterend voor de ogen.
Verschijningsvorm: naaldvormige kleurloze kristallen, of kristallijn poeder. Moeilijk oplosbaar in water, goed in ethanol, diethylether, petrolether, paraffineolie, chloroform. De geur is aangenaam, verfrissend, zoet, muntachtig, stekend.
Een van de belangrijkste geur en/of smaak componenten. Gebruikt in tandpasta, parfumindustrie, voedingsmiddelenindustrie, pharmacie, cosmetica, lotions, balsems, lichaamsverzorgingsproducten en in sigaretten. Wereldproductie wordt geschat op 6500 ton in 1992 en bijna 12000 ton in 1998. De meeste menthol wordt gewonnen door het bevriezen van de Mentha arvensis waardoor de aanwezige menthol wordt gekristalliseerd en dan gecentrufigeerd. Verder wordt menthol gesynthetiseerd uit citronellal, piperiton, beta-phellandreen, cresol-thymol, enz.
Door inwerking van geconcentreerd zwavelzuur gaat menthol over in Mentheen C10 H18. en door oxidatie met chroomzuur in het terpeenketon: menthon. Verhitting met kopersulfaat geeft het bestanddeel cymol.
Bron: Leffingwell. Com.; Wikipeda; Riechstofflexikon.
Werkzaamheid:
Allergie – analgetisch - anesthetisch - antiastmatisch – antibacterieel – anticonvulsant - antihistamine – antineuralgisch - antiontsteking – antipyretisch – antireumatisch – antiroos - bronchitis – carminatief – cholagoog – choleretisch - emetisch – expectorant - halitosis – irritant – lever- en pancreasstimulant – neurotonisch - parfum – pesticide - pijnstillend – stimulerend, het centrale zenuwstelsel - zweetdrijvend.
Kiemdodend, bevordert de groei van epitheel, verkoelend, oestrogeen-like, decongestief. Niet voor baby’s en jonge kinderen kan tot bronchiaalkrampen leiden en ademstilstand. Giftig: rat 1380 mg/kg.
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Artemisia annua/-dracunculus – Calamintha nepeta – Cocos nucifera – Cymbopogon nardus – Eucalyptus citriodora – Helianthus annuus – Juniperus communis – Levisticum officinale – Majorana hortensis – Mentha aquatica/-arvensis piperascens/-longifolia/-piperita/-pulegium/-rotundifolia/-spicata – Micromeria species (mountain mint) – Ocimum basilicum – Pelargonium graveolens – Pycnanthemum species (mountain mint)  - Salvia officinalis – Sambucus nigra – Satureja grandiflora – Zea Mays.
Isomenthol: Mentha piperita
Neomenthol:
Menthol heeft 8 diastereomeren, dat zijn paren van stereoisomeren die in tegenstelling tot enantiomeren, niet elkaars spiegelbeeld zijn: links en rechtsdraaiend: menthol – isomenthol – neomenthol – neoisomenthol. De beide neomenthols ruiken gelijk: flauw, fris, muntig, zoet. Zie verder menthol.
Werkzaamheid: anticonvulsant – parfumindustrie.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Mentha aquatica/-arvensis/-pulegium/-spicata – Micromeria thymifolia – Pycnanthemum species – Satureja glabella.

Myrcenol: C10 H18 O. In Thymus vulgaris.
Kleurloze tot lichtgele vloeistof, monoterpeen alcohol, met een frisse citrusachtige geur. Vlampunt 83C. Wordt gebruikt in cosmetica, lichaamsverzorgingsproducten.

Myrtenol: C10 H18 O.
Gebruik in de parfumindustrie. Oplosbaar in alcohol, niet in water. Kookpunt 221-222 Celsius. Soortelijk gewicht 0.95400. Vlampunt 89.44 Celsius. Kleurloze vloeistof. Smaak: verkoelend, munt, kamfer, medicinaal. Geur: houtig, spar, balsemachtig, zoet, munt, medicinaal. Effectief tegen gingivitis/paradentose.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Apium graveolens – Artemisia annua/-salsoloides – Boldea fragrans – Chamaemelum nobile – Cistus ladaniferus - Cumunum cyminum – Eucalyptus species , o.a. E. astringens/-blakelyi/-brassiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-globulus/-maculata/-maideni/-occidentalis/-odorata/-punctata/-viridis, e.a. – Ferula galbaniflua - Hyssopus officinalis/-decumbens – Juniperus communis – Laurus nobilis – Levisticum officinale – Mentha longifolia/-spicata – Myrtus communis ct. cineol – Nepeta racemosa – Nigella sativa - Piper nigrum – Rosmarinus officinalis ct. cineol/verbenon – Salvia officinalis – Teucrium species – Thymus funkii/-longicaulis – Valeriana officinalis.

Nerol: C10 H18 O.
Acyclische monoterpeenalcohol. Heldere vloeistof met een fris, zoete, roos-citrus geur. Is cis-trans-isomeer tot geraniol. Geraniol is de trans isomeer, Nerol de cis isomeer. Kookpunt ongeveer 225 Celsius. Vlampunt 100 Celsius. Nauwelijks oplosbaar in water. Oxideert door toevoeging van lucht in neroloxide. Schadelijk voor de gezondheid. Startgrondstof voor de vervaardiging van vitamine A en E.
Werkzaamheid:
Antibacterieel – antireumatisch - aromatisch – insecticide - parfumindustrie – pesticide – relaxant, centraal zenuwstelsel – tonisch.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Artemisia dracunculus/-vulgaris – Boldea fragrans – Bursera delpechiana/-glabrifolia – Cananga odorata – Cinnamomum camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantium/-limon/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Cymbopogon citratus/-martinii/-nardus/-parkeri/-winterianus – Elettaria cardamomum – Eucalyptus species – Helichrysum angustifolia – Humulus lupulus – Helichrysum italicum - Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Jasminum officinale – Juniperus communis – Laurus nobilis – Lavandula latifolia/- x intermedia – Melaleuca alternifolia – Melissa officinalis – Mentha pulegium – Monarda didyma – Myristica fragrans – Myrtus communis – Nepeta cataria – Ocimum basilicum – Origanum vulgare – Pelargonium citrosum/-roseum – Pimenta racemosa – Polianthus tuberosa – Ravensara aromatica - Robinia pseudoacacia – Rosa damascena/-centifolia/-gallica – Rosmarinus officinalis – Salvia sclarea – Sambucus nigra – Satureja hortensis/-montana – Teucrium species (gamander) – Thymus funkii/-longicaulis/- x citriodorus – Tilia species – Vitis vinifera – Zingiber officinale.

Perillylalcohol: C10 H16 O. Wordt geïsoleerd van verschillende etherische oliën. Dierstudies in vivo tonen aan dat perillylalcohol regressief kan zijn tegen pancreas-, borst- en levertumoren. Chemo-preventieve indicatie tegen darm-, long-, en huidkanker. De stof is actief in het bewerkstelligen van apoptose in tumorcellen zonder impact op normale cellen.
Carum carvi - Citrus bergamia – Cymbopogon winterianus - Juniperus sabina - lavandula x hybrida – Mentha x piperita – Perilla frutescens - Salvia officinalis – Zingiber officinale e.a.
2-Phenylethylalcohol: Cinnamomum verum
Phenylpropylalcohol, hydrokaneelalcohol:
+ esters zijn de natuurlijke geurcomponenten van Styrax benzoïn – Myroxylon balsamum var. Pereirae – Hyacinthus orientalis – Syzygium jambos.
Niet oplosbaar in water. Geur: mild balsamiek, zoet, bloemig. Gebruik: parfumindustrie, farmaceutische industrie, cosmetica, antimicrobisch. Samen met heliotropine zorgt het voor een goede houdbaarheid in cosmetische preparaten.

Piperitol: C10 H18 O.
Eucalyptus dives – Origanum marjorana.
Cis-piperitol:
Angelica archangelica – Eucalyptus species – Majorana hortensis – Nyristica fragrans – Origanum vulgare – Rosmarinus officinalis – Satureja obovata.
Trans-piperitol:
Angelica archangelica – Eucalyptus species – Majorana hortensis – Myristica fragrans – Pycnanthemum muticum – Rosmarinus officinalis.

Pulegol:
vormt mede menthol, maar komt zelf niet vrij in de natuur voor.
Isopulegol: C10H18
Synoniem: p-menth-8-en-3-ol.
Viskeuze kleurloze vloeistof, met een koele kruidige mintgeur. Gebruik in parfumerie, voedingsmiddelenindustrie en verzorgingsproducten. Oplosbaar in alcohol, moeilijk in water. Aromatisch en parfumgebruik.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Citrus limon/-reticulata/- x paradisi – Cymbopogon citratus/-winterianus – Eucalyptus brassiana/-citriodora/-globulus – Melissa officinalis – Mentha arvensis piperascens/-pulegium – Origanum onites – Pelargonoium graveolens – Piper nigrum – Rosmarinus officinalis – Teucrium species – Thymus capitatus.

Rhodinol: roosalcohol – laevo-citronellol – 3,7-dimethyl-7-octen-1-ol – a-citronellol: C10 H20 O.  
In roos en geranium olie te vinden. Een heldere, kleurloze tot lichtgele olieachtige vloeistof, nauwelijks oplosbaar in water, maar mengbaar met ethanol, diethylether, vette olie en propylenglycol. De geur is aangenaam, duidelijk aanwezig, een beetje zoet, herinnerend aan roos en geranium. Gebruik in hoogwaardige bloemenparfums en dikwijls gecombineerd met citronellol, geraniol en diens esters.

Sabinol: C10H16
Is een secondaire alcohol, een kleurloze heldere vloeistof, die voorkomt in de olie van savin, cypress en eucalyptus.
Werkzaamheid:
Anthelminitsch – emmenagoog – parfum – pesticide – toxisch.
Komt voor in o.a.:
Anethum graveolens – Angelica archangelica – Artemisia annua – Chrysanthemum parthenium – Cupressus species - Helianthus annuus – Juniperus sabina – Piper cubeba – Salvia officinalis.

Santolina-alcohol: C10H18: Anthemis mixta 20%.
terpineen-4-ol: geur: terpeenachtig, naar nootmuskaat, houtig, naar aarde ruikend, specerijachtig, medicinaal. Gebruik pharmaceutisch en parfumerie: ingezet bij groene noten en kruidige parfums.
Werkzaamheid:
Acne - allergie – antiastma – antibacterieel – anticonvulsant - antioxidant – antiulcer, chronische wond – diuretisch - fungicide - herbicide – hoest, onderdrukkend – insecticide – irritant – pesticide – wondheldend.
Komt voor in o.a.:
In Pinus – Eucalyptus en Melaleuca species.
Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Alpinia galanga – Alpinia officinarum – Ammi visnaga – Amomum compactum – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Anthemis mixta - Apium graveolens – Artemisia annua/-pallens – Boldea fragrans – Boswellia carteri/-glabra – Calamintha nepeta – Capsicum annuum/-frutescens – Carthamus tinctorius – Carum carvi – Chrysanthemum parthenium – Cinnamomum aromaticum/-camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/-aurantium/-limon/-mitis/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum sativum – Crocus sativus – Croton eleuteria – Cumunum cynimum – Cymbopogon nardus – Daucus carota – Dictamnus albus – Elettaria cardamomum – Eucalyptus albens/-astringens/-blakelyi/-brassiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-dives/-globulus/-maculata/-occidentalis/-polybractea/-punctata/-radiata/-smithii/-viridis e.a. – Foeniculum vulgare – Helichrysum italicum ct. cineol - Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis – Illicum verum – Juniperus communis – Kunzea ericoides - Lantana camara – Laurus nobilis – Lavandula angustifolia/- latifolia/- x hybrida/- x intermedia – Levisticum officinala – Litsea glaucescens – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/-ericifolia Smith/-linariifolia – Mentha longifolia/-piperita/-spicata – Monarda citriodora – Myristica fragrans – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Nigella sativa - Ocimum basilicum/-gratissimum – Origanum majorana/-onites/-vulgare e.a. – Pelargonium roseum – Petroselinum crispum – Pimenta dioica/-racemosa – Pinus silvestris – Piper nigrum – Pistacia lentiscus - Pycnanthemum species (mountain mint) – Ravensara aromatica – Rosa damascena – Rosmarinus officinalis ct. borneon/cineol/verbenon e.a. – Salvia officinalis e.a. – Salvia sclarea – Sambucus nigra – Santolina chamaecyparissus - Sassafras albidum – Satureja hortensis/-montana e.a. – Syzygium aromaticum – Tagetes minuta – Tamarindus indica – Teucrium species – Thuja occidentalis - Thymus capitatus/-cilicicus/-funkii/-longicaulis/-mastichina/-saturejoides/-serpyllum/-vulgaris/zygis – Vetiveria zizanoides – Vitex agnus castus – Zingiber officinale.

Terpineol: C10H18, moleculair gewicht 154,25 is een belangrijke alcohol voor de wetenschap en de parfumindustrie. Drie modificaties met ieder een eigen chemische constitutie. Normaal gesproken is de commerciële terpineol een mix van alle isomeren, maar a-terpineol overheerst. Staat aan de basis van alle parfums van de lelie en lelietje van dalen en aanverwante geuren: sering, gardenia, enz.
Werkzaamheid:
Astma – antibacterieel – antikanker – expectorant – hoestonderdrukkend – insecticide – parfum – pesticide.
Komt voor in o.a.:
Achillea millefolium – Artemisia vulgaris – Boswellia glabra – Canarium indicum – Curcuma longa – Ferula gummosa – Gardenia jasminoides – Hyssopus officinalis – Juniperus communis – Lantana camara – Laurus nobilis – Melaleuca alternifolia/-cajuputi – Myristica fragrans – Ocimum canum – Origanum hortensis/-vulgare – Pimpinella anisum – Pinus silvestris/-walliciana – Piper cubeba – Salvia officinalis – Tagetes minuta - Thuja occidentalis – Thymus serpyllum – Tilia species.

a-terpineol: C10 H18 O.
Synoniemen: p-menth-1-en-8-ol, terpenol, e.a.
Kleurloze viskeuze vloeistof, of vaste stof. Soortelijk gewicht 0.930. Smeltpunt 30°C. Kookpunt 217-218°C. Vlampunt 89°C. Gevaarlijke stof. Huid- en oogirritant. Niet inhaleren. Ingestie: waarschuw een arts. Beschermende kleding dragen.
Werkzaamheid:
Antiallergisch – antiastmatisch – antitussief - antiseptisch - aromatisch – anticonvulsant – bactericide – expectorant - insecticide – parfum – pesticide.
Komt voor in o.a.
Achillea millefolium – Acorus calamus – Agathosma betulina – Aloysia citrodora – Anethum graveolens – Angelica archangelica – Anthemis mixta – Aniba rosaeodora - Apium graveolens – Artemisia annua/-capillaris/-salsoloides – Boldea fragrans – Boswellia carteri/-glabra – Canarium luzonicum - Carum carvi – Chamaemelum nobile – Chrysanthemum parthenium/-vulgare – Cinnamomum aromaticum/-camphora/-verum – Cistus ladanifer – Citrus aurantiifolia/-aurantium/-limon/-reticulata/-sinensis/- x paradisi – Coriandrum astivum – Coridothymus capitatus – Crocus sativus – Cuminum cyminum – Cupressus sempervirens - Curcuma longa – Daucus carota – Dryobalanops aromatica - Elettaria cardamomum – Eucalyptus albens/-astringens/-blakelyi/-brassiana/-camaldulensis/-citriodora/-dealbata/-diversicolor/-globulus/-maculata/-maideni/-occidentalis/-punctata e.a. – Ferula galbaniflua - Foeniculum vulgare – Helichrysum italicum ct. cineol - Hypericum perforatum – Hyssopus officinalis/-decumbens – Illicum verum - Iris pallida/-germanica - Juniperus communis/-sabina – Kunzea ericoides - Laurus nobilis – Lavandula latifolia/- x hybrida/- x intermedis – Leptospermum scoparium - Levisitcum officinale – Litsea glaucescens – Magnolia denudata – Majorana hortensis – Melaleuca alternifolia/-cajuputi/-ericifolia Smith/-quinquenervia ct.cineol – Mentha longifolia/- pulegium – Micromeria species – Monarda citriodora/-didyma/-punctata – Myristica fragrans – Myrrhis odorata – Myrtus communis – Nepeta racemosa – Ocimum basilicum/-gratissimum – Origanum majorana/-minutiflorum/-onites/-vulgare e.a. – Pelargonium roseum/-bourbon -  Petroselinum crispum – Pimenta dioica – Pimpinella anisum – Pinus pinaqster Soland/-silvestris – Piper auritum/-cubeba/-nigrum – Ravensara aromatica (neurotonisch en regulerend) – Rosa damascena - Rosmarinus officinalis ct. borneon/cineol/verbenon e.a. – Salvia officinalis – Salvia sclarea - Sassafras albidum – Satureja hortensis/-montana e.a. – Teucrium species – Thymus capitatus/-cilicicus/-longicaulis/-mastichina/-saturejoides/-serpyllum/-vulgaris/-zygis – Valeriana officinalis – Zingiber officinale.

b-terpineol: wordt veel samen gevonden met a-terpineol. Het is mede een bestanddeel van de commerciële terpineol. Soortelijk gewicht 0.923. Kookpunt 209-210°C bij een druk van 752 mm.
Werkzaamheid:
Insecticide – parfum – pesticide.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Anethum graveolens – Boldea fragrans – Citrus aurantiifolia/-reticulata – Elettaria cardamomum – Melaleuca alternifolia – Myristica fragrans – Origanum onites – Pinus silvestris  - Satureja obovata – Syzygium aromaticum – Thymus capitatus/-vulgaris.

d-terpineol:
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Artemisia salsoloides – Elettaria cardamomum – Eucalyptus brassiana/-odorata/-viridis en vele anderen – Hyssopus officinalis - Rosmarinus officinalis – Salvia officinalis – Thymus funkii/-mastichina – Vitex agnus castus.

g-terpineol:
Komt voor in o.a.:
Amomum compactum – Angelica archangelica – Apium graveolens – Cinnamomum verum – Croton eleuteria – Myrrhis odorata – Teucrium species – Thymus vulgaris

4-terpineol: C10 H18 O. Is een vluchtige olie, die zorgt voor een toename van de urinehoeveelheid.
Werkzaamheid:
Antiastmatisch – antioxidant – aromatisch – diuretisch – insecticide - parfum – pesticide.
Komt voor in o.a.:
Agathosma betulina – Citrus aurantium – Coridothymus capitatus – Cupressus sempervirens - Laurus nobilis – Origanum onites – Origanum vulgare – Satureja thymbra – Thymus vulgaris – Zingiber officinale.

Verbenol: C10 H16 O
Andere namen: hept-3-en -2-ol; 2-pineen-4-ol.
Komt voor in echte wierook, terpentijn uit dennensoorten.
Het is een bicyclsche monoterpeenalcohol. Het is een heldere, kleurloze olieachtige vloeistof en een eigenaardige geur. Er zijn verschillende vormen (isomeren) van verbenol: (+ en -) cis-verbenol, (+ en -) trans-verbenol. Dit zijn feromonen voor het vangen van bv. boomkevers.
In de natuur komen de in twee enantiomeer paren voorkomende verbenols, cis – en trans-vorm links- en rechtsdraaiend voor in de etherische olie van Boswellia sacra en Pinus species. In gekauwde en gerookte wierookhars schijnt thc (de werkzame stof van cannabis sativa) voor te komen in geringe mate.
Zuivere verbenol is zeer prijzig en daarom maakt de parfumindustrie gebruik van etherische olie met verbenol en niet van pure verbenol.

 

©®Copyright en registratie notaris. André Gielen 2001 – 2008

 

---