Gielen Aroma

Achillea millefolium

ACHILLEA  MILLEFOLIUM L.         –  DUIZENDBLAD/HAZEKERVEL
Familie: asteraceae  (compositae). Frankrijk. Gebruikt deel: gedroogde kruid, stoomdestillatie. Top- of middennoot in de parfumindustrie.
De etherische olie is een roodbruine vloeistof, die donkerder kan worden bij veroudering met een frisse, zoete, kruidige, licht kamferachtige geur.
Duizendblad blauw is een vrijwel identieke etherische olie, alleen het percentage chamazuleen is meer variabel en kan oplopen tot 50%, wat duizendblad blauw tot een goede vervanger maakt voor kamille blauw.
De opbrengst van de olie is hetzelfde, de kleur is diepblauw tot olijfgroen en ook deze wordt donkerder bij het verouderen. De geur is fris, zoet en doet denken aan kamille en absint. Top- of middennoot in bloemenparfums.

Duizendblad is een overblijvend kruid met fijne op kant lijkende bladeren en witte tot roze bloemen en wordt 30 cm tot een meter hoog. Hij heeft een kruipende wortelstok. Groeit op allerlei grondsoorten met een gemiddelde vochtigheidsgraad en vruchtbaarheid, langs paden, wegen, in bermen, op weiden, dijken, groeit welig in de bergen, op hellingen en tussen de akkers met een voorkeur voor een zonnige plaats. Hij heeft een taaie stengel en veerachtige bladeren, van zomer tot herfst witte of roze getinte bloemhoofdjes en de hele plant is aromatisch, kruidig. Hij kan tegen droogte en is tegen de meeste ziekten en insecten bestand, kan echter wel lijden aan meeldauw en roest.
Het kruid is algemeen voorkomend op het Noordelijk halfrond en wordt al eeuwen gebruikt tegen vele klachten zoals koorts, aandoeningen van de luchtwegen en spijsverteringsproblemen. Groeit hard en kan overheersend worden. Hij bloeit van het begin van de zomer tot de late herfst.
De Latijnse naam millefolium verwijst naar de vele segmenten van de bladeren; de Nederlandse benaming duizendblad is hier van afgeleid.

Inheems in Eurazië, nu in Noord-Amerika en alle zones met een gematigd klimaat. Oliedestillatie voornamelijk in Frankrijk, Duitsland, Hongarije, Joegoslavië, Albanië, Bulgarije, USA en Afrika.
Volgens de overlevering werd het kruid door Achilles gebruikt bij de behandeling van oorlogsverwondingen van zijn kameraad Telephus, die een speerwond had. Dioscorides noemt duizendblad: “duizendbladerig soldatenkruid”. Soldaten gebruikten het kruid om er hun wonden mee te verbinden en zodoende het genezingsproces te bevorderen. Ook de timmerlieden gebruikten de wondzalf om verwondingen door gereedschappen te verzorgen. Door de Angelsaksen zowel als de Kruisvaarders gebruikt om wonden te helen die door ijzeren wapens waren toegebracht.
 De Chinese geneeskunde gebruikt duizendblad o.a. bij de behandeling van  menstruatieproblemen en aambeien. In Noorwegen wordt het veel bij reumatische aandoeningen toegepast. Traditioneel gebruikt om de menstruatie te vergemakkelijken. Voor medicinaal gebruik kan de hele plant geoogst worden als hij in bloei staat. De bladeren alleen moet je oogsten voor de bloei. De bloemen hebben een sterkere werking dan de bladeren.
In Zweden voegt men het aan bier toe. In de volksgeneeskunde gebruikt voor de behandeling van vele ziekten, zoals longkanker, epilepsie en suikerziekte. De etherische olie bevat o.a. azuleen, dat ontstaat tijdens het destillatieproces en is daardoor zeer geschikt voor het behandelen van huidproblemen en is bijzonder ontstekingsremmend en krampstillend evenals kamille. Heeft een uitstekende anti stress werking.
Voor wie gevoelig is en de neiging heeft de problemen uit de omgeving naar zich toe te trekken is duizendblad een hele goede olie om te reinigen. Duizendblad geldt als een geneesmiddel voor vrouwen, bij stoornissen in de menstruatie: in het ritme, bij onregelmatige en pijnlijke menstruatie. Het is een harmoniserend middel tijdens de overgangsjaren.  Duizendblad is wondhelend, samentrekkend, antiseptisch, bloeddrukverlagend, krampwerend, maagversterkend, bloedstelpend en ontstekingsremmend. Zeer kruidige geur. Wordt gebruikt als smaakstof in vermouth, bier wijn en kruidenbitters. Ook als thee gebruikt. De bladeren kan men gebruiken in salades. Gedroogde bloemen worden gebruikt in arrangementen van droogbloemen. Veel gebruikt in de winter om de kamer op te fleuren.
Ook toegepast in huidpreparaten tegen huidaandoeningen, in parfums en aftershaves.
In de Verenigde Staten mag hij alleen thujon vrij worden gebruikt volgens de FDA.
Andere soorten:
     Achillea ptarmica: de wortelstok van wilde bertram neemt vermoeidheid weg en is werkzaam bij winderigheid, kiespijn en reumatische pijn. Blaadjes van de moerasduizendblad smaken goed in salades of op brood en zijn niet bitter.

Aanwezige stoffen:
etherische olie, bitterstoffen, flavonen, looistoffen en alkaloïden.

Werkzame bestanddelen: De vluchtige olie heeft veel sesquiterpene lactonen, achilline, die zorgen voor een ontstekingsremmende werking. Alkamiden, die ook in echinacea voorkomen kunnen de ontsteking verder verminderen. Dieronderzoek heeft aangetoond dat het spasmen van de onwillekeurige spieren kan verminderen en hieraan ligt waarschijnlijk de werking bij maag- en darmproblemen aan ten grondslag. De alkaloide achilletin stopt bloedingen bij dieren. Sesquiterpenen: chamazulenen, dihydroazulenen
Sesquiterpenische lactonen: achilline.

          Ter vergelijking een Franse olie van plant/bloem:
Olie: plant/bloem – Frankrijk – stoomdestillatie – oogst: wild
1,8-cineol 2% - bornylacetaat 0.7% - chrysantenylacetaat 0.4% - lavandulylacetaat 4% - allo aromadendreen 0.3% - a-muurolol 0.4% - a-amorpheen 0.2% - a-bisabolol 0.5% - a-cadinol 0.3% - a-copaen 0.6% - a-humuleen 1.5% - a-muuroleen 0.6% - a-pineen 1.3% - a-terpineen 0.7% - a-terpineol 1% - a-thujeen 0.2% - artemisia keton 0.5% - b-bourboneen 0.9% - b-caryophylleen 8.5% - b-myrceen 0.7% - b-phellandreen 0.7% - b-pineen 8% - bicyclogermacreen 0.4% - borneol 1.3% - campheen 0.3% - camphor 0.5% - chamazuleen 21% - d-cadineen 1% - g-cadineen 0.6% - g-muuroleen 0.5% - g-terpineen 1% - germacreen D 6% - isospathulenol 2.3% - lavandulol 1.7% - ledol 0.1% - limoneen 0.7% - nerolidol 0.5% - caryophylleenoxide 2.3% - paracymeen 0.4% - pinocarvon 0.40% - sabineen 7% - spathulenol 0.5% - terpine-4-ol 0.8% - terpinoleen 0.2% - viridiflorol 1.7%.
           Ter vergelijk: bestanddelen van Shirley and Len Price.
Hydrocarbons: monoterpenen: a-pineen 1.5-3.5% - b-pineen 6-12.3% - campheen <2.5% - sabineen 7.5-41.5% - b-myrceen 0.6-2% - a-terpineen 0.5-1.1% - limoneen 0.4-1% - y-terpineen 0.5-1.1% - a-terpinoleen 0.2-0.6% -
Sesquiterpenen: chamazuleen 5-33.2% - dihydroazuleen, caryophylleen 2.7-4.9% - germacreen D 9.3-13.6%. Aromatiasch p-cymeen 0.1-1.2%.
Alcohol: monoterpenolsterp[ionen-4-ol 2.1-5.6% - borneol. Sesquiterpenols: cadinol 0.4-1.1%.
Oxiden: monoterpenoid: 1,8-cineol 1,9-11% 
Sesquiterpenoid: caryophylleenoxide 0.4-1.7%.
Ketonen: monmoterpenonen: isoartemiosia keton 9% - kamfer<2.9% - thujon.
Esters: monopterpenyl: bornylacetaat <2.2%.
Lactonen: sesquiterpenyl: achilline.
Phenols: eugenol.

De olie van duizendblad wordt gedestilleerd van verschillende species en subspecies, die gezamenlijk worden geoogst en een zuivere duizendblad olie is daarom bijna niet aan te komen. Taxonomisch is de soort moeilijk en verwarrend (Lawrence 1984).
Mills 1991 geeft aan dat er 14 verschillende ct.’s zijn  geïdentificeerd in Europa.

Specifieke werkzaamheid:
Aambeien  -  abcessen -  acné  -  adstringent -   aansterkend - analgetisch (tandpijn) - angina - antiastmatisch – antibacterieel -  anticataraal+   -  anticonvulsant (krampwerend) - antidiarree (bij kinderen vooral) -  antidiabetisch -  antireumatisch -  antiseptisch, urineweginfecties - arteriosclerose   -  artritis -  bevriezingen - blaasontsteking –  bloeddrukverlagend - bloedcirculatiebevorderend -  bloedstelpend  -  bloedreinigend -   bronchitis – bulten/builen – carminatief - choleriticum+, slechte digestie en onvoldoende galproductie  -  cicatrissant - colitis/darmklachten/-krampen – decongestief - digestief -  diuretisch  -  duizeligheid - eczeem  -   expectorant  - emmenagogum+ (oligomenerroe, amenorroe)  -  febrifuge, koortsverlagend  -  galactogogum  -  galblaasklachten -  gastritis -  gebrek aan eetlust – gorgelen (mondverzorging en tandvlees, gingivitis)  - griep -   hartkloppingen/klachten -  hoesten -  hoofdpijn -  huidverzorging (gezichtwassingen, vette huid)   -hoofdhuidproblemen  -  hypertensie -  indigestie   -  jeuk  -  jicht -   kneuzingen -    koorts -  krampen   -   laxatief (mild-) - lever en gal insufficiëntie -   littekenherstel++ -  maagversterkend  -    maagkrampen/buikpijn (kinderen) - menstruatieproblemen  -  nervinum(zenuwversterkend) -    nierbloedingen/-problemen  - ontstekingsremmend+++ -  overgangsklachten   -  oorpijn (kind.) -     prostaatontsteking+-  reumatische artritis  -  slapeloosheid   -  spataderen  -    stimulerend: stofwisseling, lever, bloedvorming  - stomachisch – tonisch, algemeen - trombose  -   uitputting -  urinewegproblemen - verkoudheid - verrekkingen/ verstuikingen  -  wondhelend+ (ontstoken wonden/schotwonden)  -  zenuwaandoeningen++++ -  zenuwpijnen++++ - zweetdrijvend.                     
Verdampen bij: sinusitis, kou, griep, luchtweginfecties. Cosmetische toepassing, haarverzorging.

Combinatie:
cederhout, citroen, den, eikenmos, engelwortel, hysop, jeneverbes, kamille, melisse, mirte, rozemarijn, scharlei, valeriaan, vetiver.

Geestelijk:
reinigend, harmoniserend, probleemoplossend, bevordert een rustige slaap, helpt de stemming verbeteren.

Contra indicatie:
niet gebruiken bij baby’s, kinderen en zwangere vrouwen. (neurotoxisch en abortivum, in hoge doses, Franchomme & Penoel 2001, p.348). Veroorzaakt soms overgevoeligheid bij sommige mensen, hoofdpijn en huidirritaties, een rode uitslag. Fototoxisch/sensitief.
Geen grote hoeveelheden en niet te lange tijd gebruiken.

Veiligheid: MSDS
Cas no.84082-83-7. Soortelijk gewicht bij 20 graden C.:0.927.
Xi-Xn: irritant voor huid en ogen. Niet giftig, niet carcinogeen.
Vlampunt 53.8 graden C. Niet explosief. Bij verwerking beschermende kleding dragen.
Stabiele vloeistof, niet explosief, niet brandgevaarlijk. Bij ingestie melk of water drinken, arts waarschuwen. Ogen spoelen met ruim water, 15 minuten. Huid wassen, vervuilde kleding verwijderen.

Toepassingen:
*bij eczeem, rode vlekjes en jeuk: 3 dr. duizendblad en 2 dr. citroen mengen met 40 ml. Aloë vera maceraat en 10 ml. calendula maceraat. Met dit mengsel de huid 2 maal daags behandelen.
*bij ontstoken, gevoelige huid, acne: 4 dr. duizendblad, 7 dr. kamille en 5 dr. roos mengen met 40 ml. jojoba olie en 10 ml. tarwekiem olie. Met dit mengsel de huid 2 maal daags insmeren.
*bij hoofdhuidproblemen: 3 dr. duizendblad aan de voor het wassen benodigde shampoo toevoegen. Bij het wassen de hoofdhuid krachtig masseren, 5 minuten laten inwerken en goed uitspoelen.
*verdampen: 6-10 dr. duizendblad in de aromalamp geven rust en helderheid bij verwarring.
De werking van duizendblad is krachtiger dan die van kamille; in veel gevallen kan in de plaats van kamille duizendblad gebruikt worden. Zie kamille.

Bron en foto’s:   K.U.Leuven Campus Kortrijk
                           Plantaardigheden: Connie van Elteren.
                           Natuurlijkerwijs.com
                           Aromatherapy for Health Professionals. Shirley and  Len Price p. 385.
                           Wikipedia nl. engels en de.
                           A modern herbal Mrs. M. Grieve
                           uni-graz.at
                           morgenster-zaden.nl
                           ruhr-uni-bocum.de
                           users.skynet.be

André Gielen.  ©®Copyright en registratie notaris. Lith 2001- 2008.