Gielen Aroma

Aniba rosaeodora

ANIBA ROSAEODORA DUCKE         -                       ROZENHOUT/BOIS-DE-ROSE
Familie: lauraceae. Gebruikt deel: houtspaanders, stoomdestillatie. Brazilië.
Synoniem: Aniba duckei Kostern
Kleurloze tot lichtgele olie met een zoete, houtige, bloemige geur, specerijachtige noot. Gehalte aan etherische olie 1,6%, voor 1 kg essence 100 kg vers hout. Middennoot in de parfumindustrie. Wordt veel gebruikt in eaux, zeep en andere huishoudartikelen.
Rozenhout, bois de rose, is de verzamelnaam voor verscheidene naar rozen ruikende houtsoorten, afkomstig van bomen uit verschillende geslachten, geen familie van de roos.

De Aniba rosaeodora, is een altijd groenblijvende boom 25 tot 35 meter hoog, die in de tropische regenwouden van Mexico en Guyana voorkomt en de leverancier is van het citroenhout (boi de rose). Wordt ook gevonden in Brazilië in de regenwouden van de Amazone. Rozenhout wordt gewonnen van de in het wild groeiende Aniba species in het Amazonegebied. Stoomdestillatie van de kort gemaakte stammen. Hij komt voor in noordelijke en westelijke gebieden van Groot Amazonië. In Brazilië in Amazonas, Pará en Amapá. Brazilië is de enigste leverancier op de wereldmarkt met olie van de Aniba rosaeodora Ducke en de Aniba duckei Kostermans. De olieproducenten maken geen onderscheid tussen deze twee bomen. Sommige onderzoekers noemen ze synoniem, anderen beschouwen ze als aparte species. Hier zijn dus wat misverstanden over.
In Peru, Suriname, Columbia en de Guinea’s worden nog hoeveelheden geproduceerd die verwaarloosbaar zijn, sinds de synthetische linalool in de jaren 60. Rozenhout heeft een karakteristiek aroma en werd jaren gebruikt in de duurste parfums. Momenteel zijn er veel goedkopere vervangende oliën. De olie is rijk aan linalool, maar op zijn retour sinds de synthetische linalool zijn intrede heeft gedaan. Wordt gebruikt in de aromatherapie, maar men maakt bezwaar tegen de destructieve kapmethoden in Brazilië. De huidige wereldmarkt is nog ongeveer 100 ton per jaar. De belangrijkste klanten zijn de USA en Europa met Frankrijk en Zwitserland aan de top. Pogingen om de Aniba te cultiveren zijn mislukt en de productie zal verder naar beneden gaan, aangezien het winnen van de wild groeiende bomen steeds moeilijker wordt aangezien dit ook te maken heeft met klimatologische omstandigheden, regenval, lage stand van rivieren, de vindplaatsen van de wildgroei die dikwijls logistiek noch economisch te bereiken zijn, enz. Wel is het een feit dat op goed bereikbare plaatsen de volwassen bomen totaal zijn verdwenen en er ook niets is gedaan aan herbeplanting in het verleden. Nu is dat wel verplicht bij het kappen van de bomen. Vroeger werden er bomen gekapt met een omvang van 2 meter en meer. Nu kapt men zelfs bomen met een omvang van 15 cm. Bij gebrek aan de A. rosaeodora worden ook andere Aniba species gekapt, waardoor controle op inhoudstoffen bij Rozenhout noodzakelijk wordt om vervalsing tegen te gaan. Het destilleren is nog primitief en men maakt gebruik van verplaatsbare units, gegalvaniseerde vaten met aparte houtgestookte boilers. De olieopbrengst is meestal 1%. 
De ISO standaard, 3761-1976 geeft o.a. een linalool inhoud aan van 84-93%. De parfumindustrie koopt individuele partijen afgestemd op inhoud en geuren. De beste olie is de Manaus olie die aan de ISO voldoet en wordt verscheept vanaf Manaus. Een kwalitatief mindere olie is de Amerikaanse olie, met hierin ook synthetische linalool en lager in prijs.
De etherische olie, met een vriendelijke roosachtige geur, wordt gewonnen door het destilleren van dit kernhout en lijkt op de geur van roos en lelie. Eveneens tot de rozenhoutsoorten behoort de Amyris balsamifera, de leverancier van het zogenaamde sandelhout west. Ook de Dalbergia- en Machaerium- en Convulvus geslachten behoren hiertoe.
Wordt in de parfumerie gebruikt voor de hartnoot van bloemige dames- en herengeuren en op grote schaal in cosmetica. In de aromatherapie wordt de bijna kleurloze rozenhoutolie gewaardeerd om het vermogen de geest te ontspannen, en hersenhelften te harmoniseren en te activeren. Geeft een heerlijke geur in de aromalamp.
Rozenhoutolie is de olie met de hoogste vibratie, namelijk 9500 angström.
Voelt zeer zacht op de huid aan, omdat het niet helemaal opgenomen wordt, maar een beschermend laagje achterlaat. Het heeft niets met de roos te maken, maar is een tropische houtsoort uit Brazilië en Afrika. Het hout wordt gebruikt voor de bouw, houtsnijden en in Frankrijk maakt men er kasten van, in Japan eetstokjes, in Amerika vooral meubels.
Rozenhout heeft een verzachtende werking en is daarom zeer geschikt voor de huidverzorging; mild en veilig te gebruiken; ook heerlijk om het huis te parfumeren, dit kan met een verdamper of in het schoonmaaksop.

De Indianen in het Amazonegebied gebruikten het om wonden te genezen en huidaandoeningen te behandelen. Versterkt het immuunsysteem. Is tevens een insecten verdrijver.
Gebruikt in de meeste belangrijke voedingsmiddelen, alcoholische- en frisdranken.
Maakt mensen meer ontvankelijk voor het genieten van alle mooie dingen om hen heen. Heeft een harmoniserende en ontspannende werking op de geest.
Tot de jaren dertig in de 20e eeuw kwam het overgrote deel van het rozenhout uit Frans Guyana, in het noorden van Zuid-Amerika. De rozenhoutolie wordt hier genoemd naar de hoofdstad van Frans Guyana, Cayenne-olie. Per schip werden de boomstammen naar Frankrijk vervoerd waar er veel kleine meubels, snuisterijen, handgrepen voor messen en borstels uit het heerlijk geurende kernhout werden gemaakt. Vanwege de stijgende vrachtkosten werd er steeds meer gedestilleerd ter plaatse. Later werd er door middel van waterdampdestillatie etherische olie gewonnen uit de houtsnippers. Frans Guyana kon de wereldvraag niet meer aan en andere bronnen werden toen in Brazilië gevonden, de zogenaamde jacaranda die een gele kleur heeft in tegenstelling tot de roodbruine mahoniekleur van het kernhout uit Frans Guyana. Ook in Brazilië zijn kleine destilleerderijen in de regenwouden opgericht. Aangezien de bomen gerooid worden omdat de olie gewonnen wordt uit het kernhout, zijn de rozenhoutbomen zwaar bedreigd met de ondergang.

Zoals gezegd is dit één van de bomen die op grote schaal gekapt worden in de Zuid-Amerikaanse regenwouden, Brasilië en Peru. Er is enorm aan wildkap gedaan. In Brazilië eist de regering nu, dat voor elke gekapte boom een nieuwe wordt geplant. Volgens onderzoek en Dr. Keith Shaw, Purdue universiteit gaat het slecht met het regenwoud in de Amazone. Het duurt 40 jaar voordat de aniba rosaeodora rijp is voor de etherische oogst. Het overgrote deel gaat naar de dure parfums en als productieland komt eigenlijk nu alleen nog Brazilië in aanmerking. In 1950 werd er nog 500 ton geproduceerd en in 1990 nog 150 ton, mede door gebruik van synthetische linalol in goedkopere parfums. Een onderzoek uit 1992 toonde aan dat Aniba rosaeodora eigenlijk in het Amazonegebied totaal verwoest en uitgeroeid is. De boom behoort tot de bedreigde soorten.

Brazilië heeft twee derde biologische diversiteiten in de tropische zones, ongeveer 55.000 inheemse species. De Aniba rosaeodora en de Aniba duckei waren de eerste bronnen van de terpeen alcohol linalool tot 90%. Echter door overoogsten werd de Aniba rosaeodora uitgeroeid en de Aniba duckei bedreigd. Er werden alternatieven gezocht en de struik Sacaca werd gevonden, Croton cajucara Bentham, een mogelijke vervanger voor rozenhout. De bladolie hiervan leverde 66% linalool. Peter O’Rourke uit Florida suggereert Palmarosa te gebruiken in plaats van Rozenhout. Palmarosa kan inderdaad rozenhout vervangen en voor meditatieve doeleinden elemi, Canarium luzonicum of wierook, Boswelli carterii.
Rozenhout olie is een mooie olie voor de huid, voor de geïrriteerde, ontstoken huid gemengd met St. Janskruidolie en goed tegen rimpels, littekens, striae, ez.
In het Amazonegebied worden de schors en bladeren gebruikt in de volksgeneeskunde, o.a. tegen gastroïntestinale symptomen. Infusies van de bast bevatten dehydrocrotonine een furan deterpeen en een essentiële olie die rijk is aan sesquiterpenen. De Universidade Estadual Paulista, Botucatu, in Brazilië, onderzoekt de olie.

Werkzame bestanddelen:
Monoterpenolen: linalol 60-95%, in de Cayenne rozenhout; in de Braziliaanse 60-90%.
Sporen: 6-methyl-5-hepten-2-0ne, a-cubeen, a-humuleen, b-myrceen, calacoreen, calameneencyclococampheen, d-selineen, g-muuroleen, paracymeen, terpinoleen, trans-b-ocimeen. 1,8-cineol 2%, a-copaen 3%, a-gurjuneen+benzaldehyde 1.45%, a-muuroleen 0.3%, a-pineen 1%, a-selineen 0.2%, a-terpineol 5%, benzylbenzoaat 1.7%, b-caryophylleen 0.7%, b-elemeen 0.6%, b-pineen 0.6%, b-selineen 3.7%, cis-linaloloxide 3.4%, d-cadineen 1.7%, g-cadineen 0.7%, geraniol 1.2%, ledol 0.5%, limoneen 0.8%, linalol 60-95%%, nerolidol 0.7%, octatrienmol 0.5%, caryophylleen oxide 0.6%, spathulenol 0.5%, terpine-4-ol 0.4%, linalol trans-oxide 3%, citral, citronellol, leudrionol, rosianol, rosieonol,
           Ter vergelijk: olie bestanddelen van Shirley en Len Price.
Hydrocarbons: monoterpenen: a-pineen 0.15%  - campheen 0.03% - b-pineen 0.5% - b-myrceen 0.04% - limoneen 0.6% - b-phellandreen.
Sesquiterpenen: caryophylleen 0.03% - a-selineen – b-elemeen – y-cadineen.
Alcohol: monoterpenolen: linalol 82-95% - geraniol – terpinen-4-ol 0.4% - a-terpineol 3.5%. Anderen: (C8) methylheptenol.
Aldehyden: monoterpenals: neral – geranial.
Esters: monoterpenyl: geranylacetaat 0.14%.
Ketonen: methyl heptenon.
Oxiden: mon oterpenoide: cis-linaloloxide 1.5% - trans-linalooxide 1.3% - 1,8-cineol 0.2-2.3%.

Werkzaamheid:
Hoofdbestanddeel: linalol, licht stimulerend. De olie heeft een harmoniserende werking op de beide hersenhelften en werkt ontspannend op de geest.
Acne - adstringent – afrodisiacum – analgetisch – angst/stress - anti-epilepties – antidepressief – antifungal (Candida) – anti-infecties ademhalingssysteem, hoesten – antiparasitair – antiseptisch, huidproblemen  – antiviraal++, griep, verkoudheid, enz.  - asthenia+++ - bactericide+++ - braakneigingen - cefaal – cicatrissant - deodorant – depressies – frigiditeit - fungicide++ - hoesten – hoofdpijn – huidontstekingen – huidverzorging, algemeen – immuniteitsdeficiëntie – keelontsteking – kloven - koorts – littekens – luchtwegeninfecties+++ - misselijkheid – nervositeit – ontsteking – oorontsteking – overwerktheid/overspannenheid++ - positiverend – rimpels – spieren, stijve – stimulerend, algemeen,  – stress – striae - tonisch++, algemeen, stress gerelateerde hoofdpijn, nerveuze depressies  - vaginitis+ – verkoudheid – vermoeidheid – vitaliserend, huid.
Baden: bij vermoeidheid, stress, weinig energie, nervositeit, overwerktheid, en rozenhout is tonisch bij een jetlag.
Uitwendig toegepast is de olie niet toxisch, maximum toepassing in parfums 1%. (Opdyke 1998a, 1975 a).

Inwendig:
indicatie: bij herstel na ziekte, onzuivere huid (puistjes, pukkeltjes, zweertjes), vermoeidheid: 3 maal daags 2-3 druppels na de maaltijd.

Geestelijk: harmoniserende en ontspannende werking op de geest, zij herstelt het emotionele evenwicht, verdrijft negatieve gedachten en doet psychische blokkades en depressies teniet, zeer ontspannende olie.
Stabiliseert het centraal zenuwstelsel, versterkt de zenuwen en maakt het hoofd helder.

Combinatie:
goed te mengen met citrusoliën, houten en bloemen. Het geeft een volle geur en is in staat om scherpe kantjes af te ronden. Basilicum, bergamot, ceder, roos, rozemarijn, geranium, citroen, sandelhout, kamille.

Contra indicatie:
Geen negatieve items bekend. Wordt wel versneden en vervalst, omdat hij zeldzaam wordt. Er wordt gezocht naar alternatieven.
Overdosering: hoofdpijn en misselijkheid. Zelden komt dermatitis voor door het gebruik.

Veiligheid: MSDS
Cas no. 8015-77-8. Soortelijk gewicht 0.8711.
Vlampunt 75 graden C. Bij verbranding giftige rook en carbon monoxide.
Xi-Xn-N: irritant voor ogen en huid; schadelijk bij ingestie; niet in het milieu afvloeien: grondwater, water, grond. Oogcontact: 15 minuten spoelen met overvloedig water, evenals de huid. Bij ingestie de mond spoelen en een arts waarschuwen. Verwerken met beschermende kleding.
Oplosbaar in alcohol, vette olie, niet in water.

Toepassingen:
*bij vermoeidheid: meng 5 druppels rozenhout, 5 druppels sandelhout en 5 druppels ceder met 25 ml. amandelolie. Hiermee naar behoefte masseren.
*bij geïrriteerde huid: meng 5-10 druppels met een eetlepel St. Janskruid olie en wrijf hiermee de geïrriteerde plaatsen in.
*bij rimpels, huidaandoeningen: meng 8 druppels met een eetlepel tarwekiemolie en behandel de huid 2 maal daags.
*verdampen: 8-10 druppels in de aromalamp zorgen voor een goed humeur, een ontspannen atmosfeer en een heerlijke geur in de kamer. Om het huis te aromatiseren kan men tissues met 5-10 druppels op de centrale verwarming leggen.

Bronnen: Herbs,spices and medicinal plants, Craker, L.E. & J.E.Simon, eds 1986-1987.
                Useful plants of Brazil, Mors W.T. & C.T. Rizzini 1966
                1982 Lauraceae (Aniba en Aloea) Kubitzki, K. & S. Renner.
                Aromatherapy for Health Professionals. Shirley and Len Price p. 385.
                Mansfeld: Mansfeld’s World Database of agricultural and Horticultural Crops.
                Phytochemical and Ethniobotanical Databases from Duke.
               *Rosewood 1998 Mynou de Mey, Regional Director for NAHA (National Association
                 for Holistic Aromatherapy.)
Foto’s: essentialoils-online.com
            aromaticsinternational.com
            handmadennaturals.com
            funkobo.com

André Gielen.  ©®Copyright en registratie notaris. Lith 2001- mrt 2007.