Citrus aurantium/neroli
CITRUS AURANTIUM L. - NEROLI/ORANJEBLOESEM/ORANJEBOOM
Synoniem: Citrus aurantium L. subs. aurantium
Citrus bigaradia Loisel
Citrus vulgaris Risso
Citrus aurantium L. var. amara L.
Familie: rutaceae. Gebruikt deel: verse bloemen. Stoomdestillatie. Marokko, Frankrijk, Italië, Tunesië, Egypte.
1. Er worden een concrète en een absolue geproduceerd door oplosextractie uit de vers geplukte bloemen. De absolue is een donkerbruine of oranje viskeuze vloeistof met een frisse delicate zoet-bloemige geur.
2. De etherische olie door waterdestillatie van de verse bloemen is niet viskeus, met een lichte zoet bloemige geur en een terpeenachtige boventoon. De bloesem is te fragiel voor stoomdestillatie. De olie is bleekgeel van kleur.
Geh
alte aan etherische olie 0,1%, voor 1 kg essence 1000 kg verse bloemen. Midden- tot basisnoot in de bloemenparfums en eau de cologne.
Onder ideale condities levert een boom 30 kilo verse bloemen, bij de bloei in mei.
Inheems in het verre oosten, China en India, maar heden goed aangepast aan het middellandse zeeklimaat en Noord en Zuid Amerika. De olie is genoemd naar prinses van Nerola in Italië die het gebruikte als parfum. Het is een groenblijvende boom tot 10 meter hoogte met glanzende donkergroene bladeren en geurige witte bloemen.
De bloemetjes veranderen na verloop van tijd in groengelige citrusvruchten, de bittere of zure sinaasappel, die een ronde vrucht heeft met een doorsnede van ongeveer 7.5 cm, licht afgeplat aan de uiteinden. De schil is ruw, aromatisch, oranje of rood-oranje. De vruchten zijn niet erg lekker. De bloesem is waardevol voor de bereiding van de essentiële olie voor de aromatherapie en de parfumerie. De bloemetjes moeten worden geoogst als ze in de knop zijn, net voordat ze opengaan. Ze kunnen dan gebruikt worden als bruidsboeketje of worden gebruikt voor de bereiding van eaux met een sinaasappelgeur, neroli water.
Reeds in de 12e eeuw werd in China een destillaat uit oranjebloesem bereid. Het werd over een bepaalde houtsoort gesprenkeld en bewaard in porseleinen potten met geperforeerde deksels. Oranjebloesem wordt in de Arabische landen beschouwd als het symbool van de vruchtbaarheid. Op haar huwelijksdag tooit de bruid zich met witte bloesem. De Kruisvaarders brachten dit gebruik mee naar Europa, waar tot op heden in traditionele bruidsboeketten oranjebloesem wordt verwerkt.
De naam Neroli was het koosnaampje van Anna Maria de la Tremouïlle, die leefde in de tweede helft van de 17e eeuw. Ze was de vrouw van Flavio Orsini, Hertog van Bracciano en vorst van Nerola, een plaats in de buurt van Rome. De prinses woonde in Rome maar was dikwijls aan het hof van Lodewijk XIII, een ver familielid van haar.
Zij introduceerde sinaasappelbloesem water, dat haar werd opgestuurd uit het Italiaanse Calabrië, aan het hof in Frankrijk. Zij besprenkelde zichzelf helemaal met de essence, haar kleren en haar handschoenen en de Prinses gebruikte de olie voor het maken van schoonheids-maskers. Na verloop van tijd noemde iedereen de geur Neroli. Handschoenen die 
met oranjebloesem zijn geparfumeerd worden “guanti di Neroli” genoemd. De prinses bewaarde de essence in waardevolle flacons van 7-12 cm. hoog, die de vorm hadden van kristallen karaffen. Dikwijls waren ze versierd met emaille of reliëfs en was er een ring aan de dop gemaakt, zodat ze om de hals of aan een ceintuur konden worden gedragen. De flacons zijn gesigneerd door de graveur of emailleur en meestal afkomstig uit Limoges of Orleans.
Van de Citrus aurantium amara en de Citrus bigaradia die in Marokko, Algerije, Egypte, Zuid-Franrijk en Tunesië worden gekweekt, worden vier verschillende producten gewonnen: neroli, oranjebloesemwater (bijproduct van de destillatie), petitgrain en pomerans. De petitgrain wordt gewonnen met waterdampdestillatie uit de twijgen, bladeren en onrijpe vruchten. Petitgrain wordt vooral verwerkt in zeep en citrus geurmengsels. De bomen die deze groene plantendelen leveren worden vooral in Paraguay gekweekt.
Tegenwoordig wordt neroli toegevoegd in de parfumindustrie aan verfrissende uniseks eaux, aan mannengeuren en sportieve eaux. Er zijn enorme hoeveelheden bloemen nodig, voor 1 liter neroli 1000 kilo bloesems, om neroli te bereiden en de olie is ontzettend duur, even duur als jasmijn. Daarom wordt er veel synthetische neroli gebruikt. In de aromatherapie gebruikt in kalmerende massages, voor shock, depressies. Neroli is een eerste hulpmiddel tegen shock, angst en emotionele uitputting. Het is een zonnige olie om de huid en het innerlijk mee te verwarmen en te verwennen. Zij werkt sterk op de psyche en een goed middel bij depressies, angst, shocktoestanden en behoort tot de natuurlijke tranquillizers.
Ook wordt neroli gebruikt voor het aromatiseren van gewone thee. Doe twee druppels neroli in een eetlepel honing en voeg die aan de thee toe.
Neroli wordt ook wel Sinaasappelbloesem of Oranjebloesem olie genoemd. Hij heeft een krachtige exotische bloemige geur, die activerend op lichaam en geest werkt. Waterdampdestillatie van de bloesem van de bittere sinaasappelboom geeft een lichtgele olie, die donkerder wordt naarmate hij ouder wordt. Uit het achtergebleven destillatiewater waarin nog resten etherische olie aanwezig zijn wordt het sinaasappelbloesem hydrolaat gewonnen.
De belangrijkste producenten zijn Frankrijk, Italië en Tunesië. Maar ook Marokko, Egypte, Guinea, Algerij
e en de Comoren leveren een goede olie.
De oogst in bijvoorbeeld Zuid-Frankrijk van de bloemen is van eind april tot begin juni. Vrouwen en kinderen staan op ladders en gooien de bloemen op kleden op de grond. De oogsttijd is rond het middaguur of vroeg in de middag. Een geoefende plukker oogst 8-10 kg bloemen. De beste oogst geeft net geopende bloemen op een warme zonnige dag. Dichte knoppen geven een inferieure oogst evenals bloemen die geplukt worden op bewolkte, mistige of regenachtige dagen. Ook belangrijk voor de kwaliteit van de oogst is, dat alleen de bloesems geplukt worden, zonder vervuilingen. Na het oogsten worden de bloesems op lakens gelegd en gaan de volgende dag naar de destilleerderij. De destilleerketels hebben een inhoud van 700 liter en worden gevuld met 250-300 kg bloemen en 1,5 keer de hoeveelheid water. De bloesems moeten vrij drijven in kokend water. 1 Liter destillatiewater wordt gewonnen per 1 kg bloesem. Gemiddeld levert dit 1 gram neroli op en gewoonlijk duurt dit proces 3 uur. De neroli drijft als een geelachtige vloeistof op het water en wordt gescheiden in een Florentijnse fles.
Oranjebloesemwater wordt gebruikt als smaakmaker in farmaceutische producten. De absolue wordt gebruikt in parfums, ook als fixatief. De olie wordt gebruikt in eau de colognes en toiletwaters. Beperkt gebruik in voedingsmiddelen, alcoholische- en frisdranken als smaakingrediënt.
Werkzame bestanddelen:
Monoterpenen: a-pineen, beta pineen 17.75%, limoneen tot 19%, humuleen, a-pineen, a-terpineen, b-phellandreen, b-pineen, campheen, terpineen. Monoterpenische alcoholen: linalol 30-35%, a-terpineol 2-4%, trans-nerolidol 3-6%, geraniol 2.5%, nerol 1.5%, farnesol. Terpenische esters: linalyl-acetaat 5-7%, neryl-acetaat 3%, geranyl-acetaat 1%. Sesquiterpenische alcoholen: tans-nerolidol 3.5-6%, farnesol I en II. Aldehyden: 2,5-diméthyl-2-vinyl-hex-4énal, decanal, bazaldehyde. Ketonen: jasmon. Zwavelhoudende stoffen: methyl-methylanthranylaat 0.6%, indol 0.1%. Fenylzuur en 
benzoëzuur.
Ter vergelijk: bestanddelen van Shirley and Len Price:
Hydrocarbons: monoterpenen: 35%. A-pineen 0.84% - b-pineen 13-14.3% - limoneen 12-18% - sabineen 0.73% - b-myrceen 1.62% - trans-b-ocimeen 3.65%.
Alcohol: monoterpenolen: 40%: linalol 30-36.4% - a-terpineol 2-5% - geraniol 2-3% - nerol 1-3%. Sesquiterpenolen: 6%. Trans-nerolidol 3-6% - farnesol 1.7%.
Aromatisch: phenylethylalcohol – benzylalcohol.
Esters: 7-21%. Monoterpenyl: linalylacetaat 4-8.9% - nerylacetaat 0.8-3% - geranylacetaat 1-1.8%. Aromatisch: methylanthranilaat B.
Aldehyden: 2.5%. 2.5-dimethyl-2-vinyl-hex-4-enal (Corbier & Teisseire 1974).
Ketonen: monoterpenon: jasmon.
Oxiden: monoterpenoide: cis-linaloloxide.
Ter vergelijk: bestanddelen oplosextractie van de bloemen van David Stewart.
Alcohols: 35-60%. Linalol 28-44% - a-terpineol 2-6% - nerolidol 1-5% - geraniol 2-3% - nerol 1-3% - farnesol 1-2%.
Monoterpenen: 21-40%. D-limoneen 9-18% - b-pineen 7-17% - ocimeen 3-6% - myrceen 1-4% - a-pineen 1-2% - neptadecene 0-1% - sabineen 0-1%.
Esters 7-30%. Linalylacetaat 3-15% - methylanthranilaat 2-10% - nerylacetaat 1-3% - geranylacetaat 1-2%.
Aldehyden: 1-3%. Benzaldehydse 0-1% - decanal 0-1% - vinylhexanal 0-1%.
Phenolen: 1-2%. Phenylethanol 0-1% - benzylalcohol 0-1%.
Pyrroles: 0-1%. Idole 0-1% - scatole 0-1%.
Specifieke werking:
Aambeien+ - afrodisiacum – angst - antidepressief+++, nerveuze depressies – anti-infesties, colitis - antiparasitair++, ankylostomen, lamblias - antiseptisch – antispasmodisch - antitumoraal - bactericide++ - bevalling++ - bloedcirculatiebevorderend – bloeddrukverlagend - bronchitis++ - cardiotonisch – carminatief – cicatrisant – couperose - deodorant – depressie+++ - diarree, chronische – digestief tonicum, lever en pancreas – emoties/angsten - entericolitis+++ 
- evenwichtherstellend - flatulentie - fungicide – haarverzorging, vet haar – harmoniserend - hartbeklemming - hartkloppingen – hartkrampen – hartritme, vertraagd - hepatisch – hoofdpijn - huidverzorging, gevoelige huid en algemeen - hypnoticum – hypotensor+ - hysterie - kolieken – koorts – kalmerend, sympathisch zenuwstelsel - krampen - leverinsufficientie+++ - littekens – maagklachten - nervositeit – neurotonicum+++, (vermoeidheid, slapeloosheid, cardiovasculair - ontgiftend - PMS - regulerend+++ - reisziekte - rimpels – rustgevend – sedatief - shock - spasmolytisch – spataders+ - spijsverterings-stoornissen – stimulans (zenuwen, lever en pancreas)– stress – striae - tonisch, hart en bloedsomloop - tuberculose++ - vermoeidheid+++.
Bij 4% oplossing geen irritatie of sensitisering bij mensen (Opdyke 1976h), niet fototoxisch (Opdyke 1976h).
Inwendig:
slapeloosheid, zenuwstoornissen, gebrek aan eetlust, neurasthenie, chronische diarree, herstel na ziekte, voorjaarsmoeheid, spijsverteringsproblemen door nervositeit: 3 maal daags 2-3 druppels na de maaltijd.
Combinaties:
De absolue met: benzoë, jasmijn, mirre, sandelhout en citrusoliën.
De etherische olie met: benzoë, citroen en andere citrusoliën, jasmijn, geranium, kamille, koriander, lavendel, roos, scharlei, ylang ylang. De neroli wordt dikwijls vervalst met petitgrain olie. Ook met de bloemen van de zoete sinaasappelboom, de Citrus sinensis (L.) en wordt dan genoemd neroli Portugal. Deze olie is dunner en niet zo rijk van geur.
Geestelijk:
Een zonnige olie om huid en innerlijk mee te verwennen. Neroli helpt effectief bij emotionele problemen, shock, angst en emotionele uitputting. Werkt activerend op de geest. Heeft een diep kalmerende en ontspannende werking op het fysieke lichaam zowel als op ons denken. Is een typische vrouwelijke geur en werkt verzachtend, helend en kalmerend, bij depressies, slapeloosheid, paniek en hysterie. Werkt kalmerend bij een shocktoestand en bij geestelijke uitputting.
Versterkt de creativiteit op gebied van muziek en literatuur. Neroli kan ons bewust maken
van onze verbondenheid met ons hogere zelf en dit vermogen kan ook dienen tot het spiritualiseren van seksuele relaties. Helpt hoog opgelopen emoties te kalmeren, angst te overwinnen, zelfvertrouwen te vergroten. Hypnotisch en euforisch.
Contra indicatie:
Bij te hoge dosering kleine kans op dermatitis, antispasmodisch, niet gebruiken bij zwangerschap, verder geen, ook niet fototoxisch.
Veiligheid: MSDS
Cas no.: 8016-38-4. Vlampunt 51,1 graden C. Ontvlambaar. Stabiele vloeistof. Soortelijk gewicht: 0.8770. Kookpunt: 170,5 graden C.
Xi-Xn-N: irritant voor ogen en huid; kan dermatitis veroorzaken; schadelijk bij ingestie; niet in het milieu afvloeien: grondwater, water, grond. Oogcontact: 15 minuten spoelen met overvloedig water, evenals de huid. Bij ingestie de mond spoelen en een arts waarschuwen. Verwerken met beschermende kleding.
Oplosbaar in alcohol, vette olie, niet in water.
Toepassingen:
*neroli gemengd met vaseline wordt in India gebruikt tegen bloedzuigers.
*bij nervositeit: meng 6 druppels en een eetlepel basisolie en wrijf dit mengsel licht over het gehele lichaam.
*bij hartbeklemming: meng 10 druppels neroli, 5 druppel geranium en 5 druppels petitgrain met 50 ml. basisolie. Met dit mengsel de hartstreek naar behoefte masseren.
* bij slapeloosheid: 10-15 druppels in een beetje honing of melk mengen en dit toevoegen aan een warm bad. Hierin voor het naar bed gaan 15-20 minuten baden.
*bij onzuivere, vette huid, acne: meng 8 druppels neroli in een glas gekookt afgekoeld water en dep hiermee iedere avond de gezichtshuid.
*bij vet haar: meng 10 druppels neroli met een neutrale shampoo en was het haar minstens 2 keer per week.
Bron: Plants profile for Citrus x aurantium USDA Plants.
Henriette’s Herbal Homepage. The Physiomedical Dispensatory by
William Cook, M.D. 1869.
innerned.org/ethol-neroli
David Stewart. The Chemistry of Essential oils made simple. P.519.
quinessence.com/tunisian_neroli_oil Tunisian neroli oil.
Shirley and Len Price: Aromatherapy for Health Professionals.
aromaweb.com/essentialoilsgo/neroli Neroli absolue
wikipedia de., eng.
Nature/helps Michel Vanhoven
Foto: zie bij bergamot.
©®Copyright en registratie notaris. André Gielen. Lith 2001 – maart 2007.
Previous page: Citrus aurantiifolia
Next page: Citrus aurantium/petitgrain