Gielen Aroma

Citrus reticulata

 

 

 

 CITRUS RETICULATA BLANCO                  -                  MANDARIJN/CLEMENTINE/SATSUMA
Synoniem : Sinocitrus reticulata (Blanco) Tseng 
                   Citrus nobilis andrews, non Lour. Nom. illeg.
Familie: rutaceae. Gebruikt deel: schil, door koude persing. Stoomdestillatie uit bladeren en twijgen levert een zogenaamde mandarijn-petitgrain olie. Koude persing van de schil van de rijpe mandarijn levert de rode mandarijn olie op. Spanje, Italië, Brazilië. De olie is een groengeel tot oranje niet viskeuze vloeistof met een zoete bloemige citrusgeur. De olie van de rode mandarijn is geel met een rode zweem. De geur is zoeter dan van de gewone mandarijn, fruitachtig, groen, pittig. Midden- tot topnoot in bloemenparfums. De groene mandarijn wordt geperst uit de onrijpe vruchten.
Gehalte aan etherische olie 1%, voor 1 kg essence 120 kg verse schillen.
De mandarijn is de grootste groep eetbare citrussen en is een verzamelnaam voor citrus vruchten met een losse schil. Op de Filippijnen worden ze naranjita genoemd en in Spaans sprekende landen mandarina.

Oorspronkelijk afkomstig uit China en Zuidoost Azië, wordt de mandarijnboom nu vooral gecultiveerd  rondom de Middellandse zee en in Brazilië. In Florida, Texas en Californië  wordt een Amerikaanse variëteit van de Oost Aziatische mandarijn gebruikt, de Tangor. In de 16e eeuw uitgebreid geplant in Japan en China. In het oude China reeds een hoog gewaardeerde vrucht die alleen voor de keizer, de adel en zeer hooggeplaatste ambtenaren was. De ambtenaren werden eveneens mandarijnen genoemd. De vruchten werden traditioneel cadeau gegeven aan de Chinese Mandarijnen, hier vindt de naam van de vrucht dan ook zijn oorsprong.

De mandarijn kwam pas in de 19e eeuw naar Europa, mede door de slechte houdbaarheid was dit bijna niet eerder mogelijk. In 1805 kwamen de mandarijnen van Canton naar Engeland. Vandaar gingen ze naar het Middellandse zeegebied en kwamen in 1850 in Italië, in Genua en Parma in plantages. De Italiaanse consul plantte de Chinese mandarijn in het consulaat van New Orleans en vandaar reisde de mandarijn naar Florida en Californië. De satsuma mandarijn kwam van Japan naar de Golf Staten, waar in de periode van 1908 – 1911 een miljoen bomen werden geplant. Zaden werden verstuurd van China en India naar Calfornië en Florida in de jaren 1888 – 1893 en daaruit ontstond de commerciele teelt van de mandarijn. Ze groeien overal in warme en matig warme subtropische gebieden over de gehele wereld. We kunnen ze onderscheiden in verschillende klassen: 1. mandarijn, Citrus reticulata 2. Mediterrane mandarijn, Citrus deliciosa. 3. Satsuma, Citrus unshiu. 4. Citrus nobilis, kruising tussen mandarijn, Citrus reticulata en sinaasappel, Citrus sinensis. De houdbaarheid is een probleem. Ze worden “gewassen”, gewaxt, geïmpregneerd met diphenyl, enz. maar de beste opslag en conservering is een opslag rond de 5°C, waardoor ze zo’n 30 dagen goed blijven. Dikwijls moeten ze ingevlogen worden om ze in goede kwalitatieve toestand aan de afnemer aan te kunnen bieden.
Spanje en Japan hebben 16% van de wereldproductie, die zo’n 9.500.000 ton bedroeg in 1993. China 8% - Korea 6.5% - Italië 5% - U.S. 4.7% - Marokko 4%. De mandarijn groeit onder verschillende condities: in de woestijn, semi-tropisch en sub-tropisch en is kan zijn hybriden het beste tegen de kou van alle commercieel geteelde citrussen. Het klimaat is zeer belangrijk voor de kwaliteit van de mandarijn. Ze moeten verder beschermd worden tegen harde wind en mogen niet te nat staan, aangezien dat bevorderend werkt voor ziekten. De mandarijn is zeer gemakkelijk te pellen en in segmenten te verdelen. Ze worden veel vers gegeten, gebruikt om vers sap te produceren. In fruitsalades, gelatine, in pudding en in cakes. De kleinere typen worden ingeblikt.

De etherische olie van de schil wordt gebruikt als smaakmaker in snoep, gelatine, ijs, kauwgum, bakkerij ingrediënten, in drankjes. De e.o. met terpenen en sesquiterpenen wordt gebruikt in likeur. Petitgrain mandarijnolie van de bladeren, twijgjes en onrijpe vruchten wordt op dezelfde manier gebruikt. Tangerine olie is niet geschikt en wordt niet gebruikt als smaakmaker. In de parfumindustrie maakt men gebruik van de essentiële olie van mandarijn, petitgrain en tangerine olie, in parfums, eaux de colognes, tincturen en essences.
De boom is kleiner dan de boom van de zoete sinaasappel, struikachtig 2 – 5 meter hoog. Hij is doornachtig, met tere twijgjes. De bladeren zijn donkergroen, lancetvormig tot spits-eivormig en smal. De bloemen wit, crèmekleurig, zijn hermafrodiet (mannelijke en vrouwelijke organen) en de plant is zelfbevruchtend.
De ronde vruchten zijn afgeplat 5-10 cm, met een oranjegele schil en de rangerines zijn dieporanje. De schil is dun, gemakkelijk te pellen en nheeft vele oliecellen. Het vruchtvlees is oranje en zeer sappig. Ronde puntige zaadjes. De voornaamste oogsttijd is in de wintermaanden. Door de talrijke soorten en variëteiten is oogst mogelijk van oktober tot augustus. Veel soorten worden uit zaad geteeld en geven pas na 5 jaar vruchten. In de cultuurteelt wordt veel aan veredeling gedaan.
De plant houdt van leem- en kleigronden, goed gedraineerd, vochtige grond, in de volle zon, niet in de schaduw.
Rode mandarijn olie wordt door kinderen zeer gewaardeerd en wordt daarom ook vaak gebruikt in verzorgende producten voor kinderen. De olie is harmoniserend, rustgevend, geeft geborgenheid, terwijl de groene mandarijn meer stimulerend werkt en actief maakt. Het is de ideale olie voor aanstaande moeders, baby’s en kinderen. Het is de zachtste citrusolie. Kalmerend en verkoelend. Een goede synergetische combinatie met andere citrusoliën.  Werkt algemeen kalmerend op de spijsvertering en is zuiverend voor de huid. De olie wordt geperst uit het buitenste gedeelte van de schil van de rijpe vrucht, is geeloranje van kleur, met een blauwig zweem, bevat veel vitaminen en heeft een zeer frisse geur. Mandarijn brengt een speelse creativiteit naar boven, zodat problemen niet meer zo zwaar vallen en de kleine dingen weer aandacht krijgen. Het is een zonnige, vrolijke en warme olie die het kind in de volwassen mens voedt. Bij een depressieve stemming zorgen 10 druppels in de aromalamp voor een zonnige sfeer.
EKO kwaliteit kopen in verband met de bestrijdingsmiddelen.

Werkzame bestanddelen:
Monoterpenen: limoneen 64-95%, a-pineen, b-pineen 1.3%, gamma-terpineen 16.5%, sabineen, myrceen, 1.6%. Monoterpenolen: citronellol 0.01-0.5%, linalol 6%. Niet terpenische alcoholen: nonanol 0.1%, octanol 0.09%, citronellal, geranial.  Aromatische esters: benzyl-acetaat. Stikstofhoudende componenten (esters): N-methyl-anthranylaat 0-0.85%, dimethyl-anthranylaat 0.9%. Niet terpenische aldehyden: decanal 0.02-0.9%, coumarines en furocoumarines: sporen.
              Ter vergelijk: bestanddelen van de olie van Shirley and Len Price:
Hydrocarbons: monoterpenen: limoneen 65-77% - a-pineen 1.5-3% - b-pineen 1.3-2.5% - b-myrceen 1.6-2.2% - y-terpineen 13.7-209% - a-terpinoleen 0.6-1% - a-phellandreen 0.05-0.1%. Aromatisch: p-cymeen 1.2-3.6%.
Alcohols: monoterpenolen: citronellol – linalol 1-5% - a-terpineol 0.1-0.25%. Andere: nonanol – octanol 1%.
Aldehyuden: 1%. Monoterpenal: perillaldehyde <1%. Sesquiterpenal: a-sinensal 0.a5-0.3%. Andere: decanal 0.05-0.17% - octanal 0.1%.
Phenolen: thymol <0.1%.
Esters: aromatisch: methyl-N-methylanthranilaat 0.1-0.7% - benzylacetaat.

Specifieke werkzaamheid:
Afrodisiacum – adstringent - anesthetisch+++  -  acne  -  aërofagie -  angst+++ -  antiastmatisch – anticholesterolemisch – anti-emetisch -  anti-epileptisch – antifungal - antisepticum+ -  antiscorbutisch -  antispasmodisch, hik, maagkrampen, spasmen -  antitussief -  aperitief -  bedplassen   - carminatief  - centraal zenuwstelsel regulerend   -   cholagoog – digestief, indigestie, constipatie  - diuretisch, mild - dyspnoea+,  benauwdheid    -   expectorant -  febrifuge -  fungicide+  - gebrek aan eetlust  -  hepatisch - hik - huidverzorging++   -  kalmerend  / ontspannend+++, sympathicus, slapeloosheid, nerveuze spanningen, stress, opgewondenheid, cardiovasculair erethrisme   -  krampstillend+ -  laxatief - licht slaap verwekkend+++  -   lymfestimulerend   -maagpijn++ -   pijnstillend   -  relaxant+++  -  refrigerant -  sedativum  - slaapstoornissen+++  -  slapeloosheid  - spasmolytisch -   spijsverteringsstoornissen+, algemeen   -  stomachisch, maagpijn  -   stimulans, maag, lever,   -   lymfestelsel   -   tonisch, maag. lever, spijsvertering.
Een van de beste oliën voor kinderen en bejaarden. De verse olie is zeer huidvriendelijk. De esters met stikstof zorgen voor de ontspannende werking van de mandarijn. Verdampen: mandarijn werkt immuunstimulerend, opbouwend na ziekte, vergemakkelijkt het ademen door de krampstillende werking, tegen slapeloosheid. Huidverzorging: acne, vette huid, verstopte huid, is vochtinbrengend en verzachtend, goed voor de droge huid. Striae en  littekens samen met neroli. Baden: bij spierkrampen, reinigingskuren, lymfestimulerend, oedeem, nervositeit, slapeloosheid, bij cardiovasculaire overprikkeling. Mandarijn als sedativum. Stimuleert het lymfestelsel en spijsvertering bij oudere mensen. De vrucht bevat veel vitaminen C, zuren, flavonoïde, coumarine en etherische olie.
De olie kan fototoxisch z\ijn, niet gebruiken bij blootstelling aan de zon binnen 2-3 uur na uitwendig gebruik.
Bij een oplossing van 8% van de olie werd geen irritatie en sensitisering getest bij mensen door Ford, Api & Letizia 1992b.
Shu, Waradt & Taylor 1975 bevonden geen coumarinen in mandarijn olie, Franchomme & Penoel 2001 p. 368 constateerden een aanwezigheid van coumarinen.

Werkzame bestanddelen in de hele plant: bron: Rain-tree.
1,8-cineol – 3,5,5-trimethlbenzylalcohol – acetaldehyde – alanine – a-caroteen – a-copaen – a-linolenic-acid – a-phellandreen – a-pineen – a-selineen – a-sinesal – a-terpineen – a-terpineol – a-terpinylacetaat – a-thujeen – a-tocopherol – a-ylangeen – arginine – ascorbis-acid – asparagine – aspartic-acid – b-apocaretenol – b-caroteen – b-citraurine – b-elemeen – b-pineen – b-sesquiphellandreen – b-terpineol – boron – campheen – carvon – caryophylleen – cis-3-hexenol – cis-carveol – citric-acid – citronellal – citronellic-acid – citronellylacetaat – cystine – decanal – decanoic-acid – decanol – decylacetaat – delta-3-careen – delta-cadineen – delta-elemeen – dimethylanthranilaat – dodecanal – eo – eupatilin – feruloyl-putrescine – gammaaminobutyric-acid – gamma-elemeen – gamma-terpineen – geranial – geranylacetat – glutamic-acid – glycine – histidine – humuleen – ijzer – isoleucine – isopulegol – leucine – limoneen – linalol – linoleic-acid – malic-acid – malonic-acid – methionine – methyl-n-methylanthranilaat – methyl-thymol – molybdenum – myrceen – myristic-acid – N-methyl-tyramine – neral – nerylacetaat – nobelitine – nonanal – nonanol – ocimeen – octanal – octanoic-acid – octanol – oleic-acid – oxaalzuur – P-cymeen – P-mentha-1-en-9-ylacetaat – palmitic-acid – palmitoleicacid – panthotenic-acid – perillylacetaat – phenylalanine – proline – quinic-acid – reticulaxanthine – rubidium – sabineen – sabineenhydraat – salicylaat – serine – silicon – stearic-acid – synepherine – tamgeraxanthine – tangeritine – terpinen-4-ol – terpinoleen – tetradecanal – threonine – thymol – thymyl-methylether – tryptofaan – tyrosine – undecanoic-aqcid – valine – zeaxanthine.

Inwendig:
bij aërofagie, slapeloosheid, spijsverteringsproblemen, nerveuze hoest, maagpijn, oprispingen, slecht en onrustig slapen, maagkrampen, epileptische aanvallen: 3 maal daags 2-3 druppels na de maaltijd.

Geestelijk: ideale olie voor baby’s, kinderen en zwangere. Kalmerend, ontspannend, zonnige, vrolijke en warme olie. Licht slaapopwekkend en kalmeert het centrale zenuwstelsel. Geeft zelfvertrouwen en weerstand, levensvreugde en –kracht. De nordrenalineproductie (neurotransmitter) wordt verhoogd en die stimuleert en activeert lichaam en geest, evenals de dopamine productie, die evenwicht brengt in de hersenhelften. Mandarijn kan een geprikkeld zenuwstelsel tot rust brengen.

                       Contra indicatie: zoals bijna alle citrus oliën: fototoxisch. Verder niet toxisch, niet irriterend en veroorzaakt geen overgevoeligheid bij normale dosering. Niet gebruiken in de eerste 3 maanden van de zwangerschap.
Geoxideerde olie geeft kans op irritatie van de huid, overgevoeligheid, netelroos. In warm water kans op huidirritatie.
Mandarijn heeft veel aangename eigenschappen, vooral bij kinderen, zwangere in een verder gevorderd stadium en betreffende de huidverzorging.     
De rode mandarijn bevat geen furocoumarinen en is dus niet fototoxisch.

Combinaties:
andere citrusoliën en neroli, kaneel, kruidnagel, nootmuskaat en andere specerijenoliën.

Veiligheid: MSDS
Cas no. 8008-31-9. Vlampunt 48 graden C. Soortelijk gewicht bij 20 graden C.: 0.8484.
Xi: irritant voor ogen en huid. Niet carcinogeen, niet gezondheid schadelijk.
Bij ingestie melk of water drinken, arts raadplegen, etiket/verpakkin g tonen. Ogen 15 minuten spoelen met overvloedig water. Huid wassen met ruim water.
Verwerken met beschermende kleding. Niet in het milieu afvloeien, grond, grondwater.
Stabiele vloeistof, geen explosie gevaar, niet bij open vuur bewerken.

Toepassingen:
*bij rimpels en een vermoeide huid: meng 4 druppels mandarijn in een eetlepel amandel- of tarwekiem olie en breng dit ’s avonds voor het naar bed gaan op het gezicht aan.
*bij slapeloosheid: meng 5 ml. mandarijn met 5 druppels roos. Sprenkel een paar druppels voor het slapen gaan op het hoofdkussen en je slaapt als een roos.
*bij slecht slapende baby’s: 1-2 druppels op het hoofdkussen sprenkelen of 6 druppels op een aromasteentje in de babykamer verdampen.
*bij slecht slapende kinderen: 3 druppels mandarijn op het hoofdkussen sprenkel en of 6 druppels in de aromalamp verdampen.
*verdampen: 10 druppels mandarijn en 6 druppels cipres in de aromalamp zorgen voor een goede, gezellige sfeer.

 

Bron: rain-tree.com/tangerine Citrus reticulate 
         Purdue University. Tangerine/mandarin Magness et al.1971
         Mediterranean fruits: Joan Tous and Lousie Ferguson. 1996.
         satureja.de Mandarijn: Citrus reticulata.
         Wikipedia eng., de., nl.
         Shirley and Len Price: Aromatherapy for Health Professionals p.409.
         Plants for a future: Ctrus reticlata – Blanco.
         home.tscali.be/jantje olie/citrus reticulata.
         Dr. Duke’s Phytochemical and ethnobotanical databases.
         Liber Herbarum II Citrus reticulata Blanco.
         Mandarin orange: Citrus reticulata. Fruits of warm climates. Julia F. Morton 1987 Miami.
Foto: essentialblend.com
         essentialoils-online.com
         concisebrittancia.com
         nl.wikipedia.org
         trasewindsfruit.com
         oranjerievereniging.nl
         botanik.uni-karlsruhe.de

©®Copyright en registratie notaris. André Gielen. Lith 2001 – maart 2007.

 

 

---