Gielen Aroma

Convalaria majalis

CONVALLARIA MAJALIS                          –                                             LELIETJE-VAN-DALEN.
Famlie: Liliaceae.

Is een sterke vaste plant. Hij heeft een kruipende aromatische wortelstok, waardoor hij zich kan vermeerderen. Komt oorspronkelijk uit Europa en Noord Amerika en is langzamerhand verspreid naar andere streken met een gematigd klimaat.
Wordt 15 – 20 cm hoog en aan de stengels groeien trosvormige kleine, witte bloemetjes die een sterke geur hebben, gevolgd door rode bessen, met ieder twee blauwe zaadjes, die in de herfst rijp worden. Alles is giftig: het bloeiende kruid, de bloemen (zeer giftig) en de bladeren. Van de andere kant worden de glycosiden van het meiklokje in het maagdarm kanaal slecht opgelost, waardoor het vergiftigingsgevaar bij orale inname toch gering is. Ze bevat saponinen, sporen van strofantine en een steroïde, conallarine, die dezelfde uitwerking heeft als digitaline. Medicinaal worden er hartversterkende middelen aan onttrokken. Convallatoxine is een zeer werkzaam hartpreparaat. Matthiolus schreef reeds in de zestiende eeuw dat lelietjes-van-dalen het hart versterken en hartkloppingen en krampen tegengaan. Vroeger werd er een middel tegen kinkhoest van gemaakt. . De werkzame stoffen hebben een digitalis werking. Ze regelen de werkzaamheid van het hart, verbeteren de bloedsomloop en verhelpen oedemen. Een nadeel is dat de preparaten die door de mond worden ingenomen slecht worden opgenomen en het slijmvlies van de maag kunnen prikkelen, hetgeen kan leiden tot misselijkheid en overgeven. De preparaten worden gebruikt voor niet al te ernstige hartziekten en voor het genezen van oedemen die veroorzaakt zijn door hartstoornissen.

Hij wordt wel de bruidsbloem genoemd. De bladeren zijn lang en elliptisch. De bloem is gemakkelijk te kweken. Inheems in Europa, Azië, en Noord-Amerika. Aan het einde van de winter begint de bloei. De beste oogsttijd is de tweede helft van april. In mei is de bloem bij de bloemist. De bloemetjes zijn lastig te plukken. In bossen, tuinen en parken, vooral veel bij elkaar.

Onze voorouders hebben het bloemetje aan de lentegodin gewijd. De jeugd tooide zich toen bij de lentefeesten met de mooie, geurende bloemen. In Parijs is de eerste dag van mei de dag van het meiklokje. In Zweden worden ze gebruikt voor het vlechten van meikransen of voor het versieren van kamers. In de zestiende eeuw was het zeer in aanzien als geneeskruid en werd het symbool van de arts, afgebeeld op hun wapens. Ook werd het toegevoegd aan snuiftabak, omdat de gedroogde bloemen een niesreactie te weeg brengen.
Er is verschil van mening over het feit of er een essentiële olie kan worden geproduceerd van de plant of de bloemen.

De essence wordt gewonnen door middel van enfleurage.? Tegenwoordig kan men de essentiële olie uit de hele plant winnen.? Ook synthetisch wordt de geur gemaakt, voor de parfumindustrie. De bloem is in de parfumerie niet geschikt voor een soliflore geur, zoals roos, lavendel, jasmijn, mimosa. De geur is te zwaar, op het onaangename af en te duur. Teveel van de zoete geur opsnuiven kan reeds benauwdheid tot gevolg hebben. Er wordt gedestilleerd bloemenwater van gemaakt, dat als huidlotion wordt gebruikt en adstringerend en opblekend is, genaamd Aqua aurea.
Hij wordt gebruikt in heerlijke zepen en andere lichaamsverzorgingsproducten. Het plantje kan echter wel huidirritatie veroorzaken. De plant is giftig en wordt in de aromatherapie niet gebruikt. Wordt in Frankrijk gezien als het symbool van de lente. Het is een lieflijk plantje met kleine klokvormige bloemetjes. Convallaria majalis betekent meilelie uit het dal. In zuidelijke landen geeft men op 1 mei zijn of haar geliefde een boeketje van dit lieflijke bloemetje. Het is door de eeuwen heen een geluks- en liefdessymbool geweest.
Het plantje bloeit in mei en is te vinden op de vlaktes aan de rand van bossen.
Het plantje heeft vele namen, zoals “tranen van Maria” , vanwege de druppelvorm van de bloemetjes. Een andere naam is “treden naar de hemel” . De achtergrond is katholiek. Broeders versierden de altaren met de bloem die ook symbool stond voor de armoede. De gelovigen werd aangeraden voor die altaren rozenkransen te bidden. Na ieder gebed kwam men een bloemetje verder. In Noord Europese landen heet het bloemetje “belletje”. In sprookjes vertelt men over wezentjes zo klein als dwergen die geboren worden onder de belletjes van het lelietje-van-dalen.
In de Middeleeuwen werd sap, gewonnen uit het lelietje-van-dalen gebruikt voor het maken van een middel om de huid te bleken, wat ín was aan de adellijke hoven.
In China wordt het gedestilleerde bloemenwater gegeven als tonicum. Het vermindert waterzucht of oedeem als gevolg van hartklachten. De bladeren geven een groene verfstof. De plant bevat saponinen, chelidonzuur, wel 20 hartglycosiden die effect hebben op de hartspier en de bloedsomloop.

Werkzame bestanddelen in de hele plant o.a.:
Quercetine-3-0-galactoside – isorhamnetine – asparagine – caroteen – choline – convallamarine – citroenzuur, appelzuur, koffiezuur, organische zuren e.a. – convallarine – convallatoxine – convallatoxol – convalloside – digitalisglycoside – flavonoiden – glucoconvalloside – giftige glycosiden – majaloside – cardiacglycosiden – kaempferol-3-0-galactoside  -  kaempferolglycoside  -  lokunjoside  -  majaloside  -  myaline  -  saponinen – vallarotoxine – zilver.

Werkzaamheid:
Adstringent – anthelmintisch  -  antiastmatisch  -  antiepileptisch  -  bloeddrukverhogend  -  cardiac (bij hartproblemen, hartslag regulerend, opwekkend)  -  diuretisch  -  impotentie  -  laxatief -  niespoeder  - zenuwziekten.
Homeopatisch toegepast bij hartproblemen, geen zelfmedicatie. Cosmetisch gebruik en in de parfumindustrie.

Contra indicatie:
Algemeen gezien is Lelietje-van-dalen een giftige plant. Eten van de plant leidt tot duizelingen en hartritmestoornissen. Saponinen kunnen irritant zijn voor de maag en het darmkanaal. Wordt in de aromatherapie niet gebruikt.

Bron: Wikipedia nl., de., eng.
         meb.uni-bonn.de/giftzentrale. Convallaria majalis.
         Liber Herbarum II
         Dr. Duke’s database.
         hetgroenegenootschap.nl/kruiden
         Heilpflanzen-Lexikon, de.
Foto: kuleuven-kortrijk.be
         missouriplants.com
         nl.wikipedia.org
         bio-gaertner
         gifte.de

©®Copyright en registratie notaris. André Gielen. Lith 2001 - november 2007.