Gielen Aroma

Cymbopogon nardus

CYMBOPOGON NARDUS (L.) Rendle                     -            CITRONELLA/ MELISSE INDICUM (Sri Lanka)
Synoniemen: Andropogon nardus L.
                      Cymbopogon afronardus Stapf
                      Cymbopogon validus (Stapf) Burtt Davy
Familie: poaceae (gramineae). Vroeger bekend als Andropogon nardus. Gebruikt deel: verse plant, gedeeltelijke gedroogde plant of gedroogde plant. Ceylon, Vietnam, Nepal, Sri Lanka, India, tropisch Afrika, Java, Azië. Dit is het Ceylon type olie, bestaande uit 60% monoterpenolen (geraniol) en ongeveer 10% aldehyden. De geur is prettiger dan van het Java type.
Soortelijk gewicht 0.900-0.920. Optische rotatie 0° tot -15°. Oplosbaar in 80% alcohol, niet in water.
Gehalte aan etherische olie 1%, 100 kilo gedroogd gras voor 1 liter olie.

Er zijn twee variaties: Lana Batu groeit vooral in Ceylon, met weinig geraniol, is de meest commerciële citronella. De tweede variëteit is de Matia pangiri, die vooral groeit in Java. Het soortelijk gewicht is lager, de olie is lichter van kleur en beter van kwaliteit, zie verderop.
Citronella olie gedestilleerd boven melisseblaadjes, vandaar de naam melisse indicum. Hydrodestillatie. Topnoot in de parfumerie. Vooral gebruikt in schoonmaakmiddelen en huishoudartikelen en als insecticide.

Citronella is een hoge, aromatische grassoort tot 2 meter, die tot dezelfde plantenfamilie als lemongrass, jatamansi en palmarosa behoort. De plant heeft lange blauw-grijze bladeren, geurend naar citroen. Het verse of half gedroogde gras, Cymbopogon winterianus of Cymbopogon nardus, wordt fijngehakt en gedestilleerd met stoom. De olie is lichtgeel tot geelbruin, met een intensieve, frisse, citroenachtige geur.
Tegenwoordig wordt de olie gewonnen van gecultiveerde grassen in praktisch alle tropische en sub-tropische gebieden in de wereld.
De Javaanse olie is kleurloos tot lichtgeel en kan tot 45% citronellol bevatten, een stof die sterk naar citroen ruikt en veel als grondstof voor het parfumeren van zeep wordt gebruikt. Citronella is het meest bekend als insectenwerend middel, maar wordt in veel landen ook gebruikt bij de behandeling van koorts, darmparasieten, menstruatie- en spijsverteringsproblemen. Citronella wordt op grote schaal gebruikt als smaakstof in alcoholische- en frisdranken, parfum- en voedingsmiddelenindustrie. 
De Cymbopogon wordt niet vers in de keuken gebruikt, want de smaak is onaangenaam en onsmakelijk. Het is een overheersende species die weilanden waardeloos kan maken aangezien het vee de plant niet zal eten.   
Jamrosa olie van de hybride Cymbopogon nardus var. confertiflorus x Cymbopogon jwarancusa bestaat uit 75% geraniol en 20% geranylacetaat, met een roosachtige gras geur die niet zo zoet is als palmarosa olie. Gebruikt wordt jamrosa in parfum.

Werkzame bestanddelen: Monoterpenen: camfeen, limoneen, a-pineen. Monoterpenische alcoholen: geraniol 15-24%, borneol 7% citronellol 12-15%. Terpenische esters: geranyl-acetaat 3-8%, citronellyl-acetaat 2-4%. Monoterpenische aldehyden: citronellal 33-45%.
In Java olie tot 45% geraniol en tot 50 % citronellol, met geranylacetaat, limoneen, campheen en andere. Een goede olie moet tenminste 40% citronellal en tot 95% geraniol bevatten.
De Java citronella olie geeft 100% meer olie dan het Sri Lanka type, dat meer monoterpene koolwaterstoffen bevat.
Brandpunt 73°C.
          Ter vergelijk een olie uit Nilgiri Hills uit Ooty in India GC en GC-MS analyse met 35 componenten bevatte 16 monoterpenen 79.8% - 9 sesquiterpenen 11.5% - en 4 niet terpneische bestanddelen 1.4%. Hoofdbestanddelen: citronellal 29.7% - geraniol 24.2% - y-terpineol 9.2% - cis-sabineenhydraat 3.8% - Overheersende sesquiterpenen waren: (E)-nerolidol 4.8% - b-caryophylleen 2.2% en germacreen-4-ol 1.5%. Bron: CAT.INIST.FR.
           Ter vergelijk: bestanddelen van de olie van Cymbopogon Nardus (Sri Lanka) en Cymbopogon winterianus (Java) van Shirley en Len Price. Zij geven aan, in  tegenstellin g tot andere auteurs, dat de bestanddelen compositie van de twee oliën gelijk is, maar dat Java olie superieur is door het hogere aldehyden gehalte (tot 50% citronellal) en hogere anti-infectueze eigenschappen. De classificatie van de olie is niet eenvoudig door de vele bronnen waar de olie vandaan komt: Sri Lanka, Java, Taiwan, Maleisië, Madagaskar, Centraal en Zuid Amerika, India, China en ze verschillen allemaal in compositie. De citronella Java olie moet tot 45% geraniol bevatten. Shirley en Len Price geven één beschrijving voor beide oliën. David Stewart beschrijft ze als aparte oliën, zie verderop.
Hydrocarbons: monoterpenen 15%: a-pineen 0.5%-2.2% - campheen 2-7.6% - b-pineen, sporen – limoneen 2.6-11.3% - sabineen 0.1-0.3% - a-terpineen – b-myrceen 0.2-0.8% - a-terpinoleen 0.3-0.6% - d-3-careen, sporen – a-phellandreen 0.1% - b-phellandreen 0.2-0.4% - tricycleen 1.2% - cis-b-ocimeen 2.1% - trans-b-ocimeen 1.1%. Sesquiterpenen: b-elemeen 0.7% - d-cadineen 0.6% - a-caryophylleen 1% - b-caryophylleen 0.1% - a-bergamoteen, sporen-1%. Aromatisch: p-cymeen 0.1%.
Alcohols: monotgerpenolen: linalol 0.5% - nerol 0.6% - geraniol 17% - a-terpineol – citronellol 6.5% - terpinen-4-ol 0.4% - isopulegol 0.4% - a-terpineol 0.5-1% - borneol 5%. Sesquiterpenolen: elemol 0.7%.
Aldehyden: monoterpenal: citral – citronellal 13-14% - geranial 0.6% - neral 0.4%.
Ketonen: methylheptenon 0.2%.
Methylethers: methyleugenol – cis-methyleugenol 0.4% - trans-methyl-isoeugenol 10%.
Esters: monoterpenyl: citronellylacetaat 1.1-2.3% - geranylacetaat 0.06-2.1% - bornylacetaat 0.5% - geranylformaat. Sporen – b-terpinylacetaat 0.4% - geranylbutanoaat 0.5%.
Oxiden: monoterpenoide: 1,8-cineol. Sesdquiterpenloide: carhyophylleenoxide 0.1%.
           Ter vergelijk: olie bestanddelen van stoom destillatie van de bladeren: citronella, van David Stewart p. 526.
Alcohols: 33-57%. Geraniol 18-30% - citronellol 8-9% - borneol 3-8%.
Phenolen: methylether 9-10% - methyl isoeugenol 4-10% - isoeugenol 6-7%.
Monoterpenen 5-10%. D-limoneen 5-10%.
Aldehyden 5-6%. Citronellal 5-6%.

Specifieke werking:
Analgetisch, licht   -  antibacterieel – antifungal- anti-infectueus, enterocolitis – anti-inflammatoire, artritis, spierreuma -   antiseptisch, luchtzuivering in ziekenkamers   -   antispasmodisch, colitis  -  bactericide++  -  deodorant - depressies -  diaphoretisch (zweetbevorderend) -  diuretisch  -  emmenagoog -  febrifuge -  griep  - hoofdpijn/migraine  - huidverzorging, vette huid  -   infectieziekten++   -   insecticide+++ vlooien, muggen, motten   -   koorts   -  luchtzuiverend, ziekenkamer -  ontstekingswerend – parasiticide - reumatische aandoeningen/pijnen - spasmolytisch  -  stimulant, vermoeidheid -  stomachisch -   tonisch, baarmoeder, hart, zenuwstelsel,   -   verkoudheid   -  vermifuge -    vermoeidheid   -  zenuwpijn  -   wormverdrijvend  -   zweetremmend, bij extreme transpiratie, zweetvoeten. Het is een natuurlijk deodorant. De antispasmodische activiteiten zijn belangrijk bij colitis en maagpijn. De olie is effectief bij griep en verkoudheid.
Citronella is een uitstekende insectenverdrijver, eventueel in combinatie met rode ceder ook in te zetten tegen muggen. Is een goede kattenverdrijver.
Verdampen en in bad bij kou, griep, vermoeidheid, hoofdpijn, reumatiek, gewrichtspijnen. Insectenwerend: spray van 50% citronella en 50% ceder virginia.
Citronella olie veroorzaakt contact dermatitis in mensen (Opdyke 1973a p.1067).
Sommige mensen zijn overgevoelig voor de olie, eczeem veroorzakend en de olie kan soms allergische reacties opwekken, loopneus, hooikoorts, astma, huiduitslag,  bij gebruik in parfums.

Combinatie:
Citronella kan goed gecombineerd worden met bergamot, cederhout, citroen, den, eucalyptus, pepermunt, kruidnagel, lemongrass, geranium, ceder, Japanse munt en sinaasappel bitter, vetiver.

Inwendig:
stimulerend, verfrissend, kiemdodend, antibacterieel, bij sinusitis, verkoudheid, hoofdpijn.

Geestelijk:
stimulerend en goed bij depressies en lusteloosheid. Verheldert de geest en zet aan tot activiteiten.

Contra indicatie:
niet gebruiken bij zwangerschap.(Abrissart 1997 p.166). Niet toxisch, niet irriterend, kan bij sommige mensen dermatitis veroorzaken of allergische reacties van netelroos of eczeem, vooral bij sterk geconcentreerde olie. Niet direct op de huid gebruiken, maar oplossen in een basisolie. Soms kan inhaleren het hartritme veranderen bij individuen. Heeft van de FDA de GRAS status.

Veiligheid: MSDS
Cas no. 8000-29-1. Vlampunt: 76 graden C. Niet giftig bij inhaleren, bij ingestie water of melk drinken, arts raadplegen, etiket/verpakking tonen. Stabiele vloeistof tegen schokken, niet reactief met water. Soortelijk gewicht bij 20 graden C: 0.8857.
Xi-Xn: irriterend en schadelijk. Mogelijk allergeen en dermatitis veroorzakend. Niet in het milie laten afvloeien in grondwater of grond.

Toepassingen:
*Bij verkoudheid: 6-10 dr. citronella mengen met een beetje melk, room of een lepeltje honing. Dit toevoegen aan een warm bad en 15-20 minuten baden
*verdampen: een paar druppeltjes citronella op het hoofdkussen of op het lichaam houden muggen op een afstand.
*bij vette huid: meng 2-4 druppels citronella in een glas gekookt water en spoel hiermee het gezicht 2 maal per dag af.
*bij reumatische aandoeningen: pijnlijke plaatsen inwrijven met pure citronella olie of in verdunning met amandel olie. Puur kan de huid irriteren.
Onderzoek: Effects of Cymbopogon nardus (L.) W. Watson essential oil on the growth and morphogenesis of Aspergillus niger. By de Billerbeck V.G.; Roques C.G.; Bessiere J.M.; Fonvieille J.L.; Dargent R. De groei van het mycelium was compleet uitgesloten bij 800mg/l. Deze concentratie was hierdoor dodelijk voor het mycelium. PubMed. Canadian Journal of microbiology 2001 jan. 47 (1): 9-17.

Bron: The British Pharmaceutical Codex. Oleum citronellae.
          Sorting CYMBOPOGON names. plantnames.unimelb.edu.au
          plants.usda.gov/java/classification
          Nature direct 2U – essential oils – Citronella.
          IT IS Report Cymbopogon Spreng. 
          cat.inist.fr: Cymbopogon nardus India.
          Safety report on Citronella essential oil., by Jean-Yves Dionne, BSc Pharm.
          Floridata: Cymbopogon nardus.
          David Stewart. The chemicals of Essential loils made simple. P.526.
          Shirley and Len Price: Aromatherapy for Health Proifessionals p.414.
          RBG Kew GrassBase – The online world grass flora
          Cymbopogon in Flora of Pakistan
Foto: home.hiroshima-u.ac.jp
         elicriso.it
         naturedirect2-.com
         agro-misiones.gov.au
         youngever.com
         dnp.go.th

©®Copyright en registratie notaris. André Gielen. Lith 2001 – maart 2007.